|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2024/493 KARAR NO : 2024/533 KARAR TR : 02/12/2024 |
ÖZET: Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin 11. maddesi birinci fıkrası (d) bendi uyarınca verilen "idari para cezası"nın iptali istemiyle açılan davanın6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 76. maddesinin 4. fıkrası ile 105. maddesi gözetilerek, İDARİ YARGI yerinde çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : ****
Vekili : ****
Davalılar
Adli Yargıda : Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği
Vekili : ****
İdari Yargıda : 1-Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği
2-Sermaye Piyasası Kurulu
Vekili : ****
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin 11. maddesi birinci fıkrası (d) bendinde yer alan ''Meslek ilke ve kurallarında yer alan raporlama standartlarına uyulmaksızın değerleme raporu tanzim etmek" fiilini ihlal ettiğinden bahisle 25.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Türkiye Değerlendirme Uzmanları Birliğinin 24/01/2023 tarih ve -2298 sayılı işleminin iptali istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
2. İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hakimliği 10/08/2023 tarih ve D.İş No:2023/1119 sayılı kararı ile, uyuşmazlığın esasını inceleyerek, başvuruya konu idari yaptırım kararının hukuka uygun olması nedeniyle 5326 sayılı Kanun'un 28/8-a maddesi gereğince başvurunun reddine karar vermiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:
"...Kabahatler Kanunu’nun 28/1. maddesi gereğince başvuru üzerine yapılan ön inceleme sonucunda Hakimliğimizin yetkili olduğu, başvurunun yasal süresi içinde yapıldığı, başvuru konusu idari yaptırım kararının sulh ceza hakimliğinde incelenebilecek kararlardan olduğu anlaşıldığından başvurunun usulden kabulüne karar verilmiştir. İtiraz dilekçesinin bir örneği ilgili kamu kurumuna tebliğ edilmiş, gelen cevabi yazıda yapılan işlemlerin ve uygulanan idari para cezasının hukuka uygun olduğu, iptalini gerektiren bir husus bulunmadığından itirazın reddi talep olunmuştur.
Başvuru dilekçesi, idari para cezasını düzenleyen idare tarafından başvuruya ilişkin düzenlenen belgeler ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; idarece düzenlenen tutanak ve tüm dosya kapsamı itibariyle idari para cezasına konu eylemin sabit olduğu, itiraz edenin itirazlarının soyut ve delilsiz olup yerinde olmadığı, düzenlenen ceza tutanağında usul ve yasaya aykırı herhangi bir durum bulunmadığı anlaşılmış ve itirazın reddine..."
3. Bu karara davacı vekilince itiraz edilmiştir.
4. İstanbul Anadolu 5. Sulh Ceza Hakimliği 11/10/2023 tarih ve D.İş No:2023/10077 sayılı kararı ile, itiraz eden **** vekilinin itirazının usul yönünden kabulüne, İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hakimliğinin 20/02/2023 tarih ve D.İş No:2023/1119 sayılı kararının kaldırılmasına, idari para cezasına itirazın Sulh Ceza Hakimliğinin bakacağı işlerden olmadığından 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 28/1-b maddesi gereğince reddine, talep halinde dosyanın İstanbul İdare Mahkemesine gönderilmesine, kararın İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hakimliğince taraflara tebliğine, dosyanın İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hakimliğine iadesine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:
"...Başvuru konusu idari para cezası, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Değerlendirme ve Disiplin Yönetmeliğine göre düzenlenmiş olup; Yönetmeliğin 21. ve 22. maddelerine göre birlikçe verilecek disiplin cezasına itirazın Sermaye Piyasası Kuruluna Yapılacağı ve Kurulun kararıyla kesinleşeceği; 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu 105/4. Maddesinde "Bu kanun uyarınca verilen idari para cezası kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir" hükmünün yer aldığı; Buna göre Hakimliğimizin bakacağı işlerden olmadığı, idari yargının görevinde olması nedeniyle usul yönünden kabulüne..."
5. Davacı vekili bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
6. İstanbul 4. İdare Mahkemesi 14/11/2023 tarih ve E.2023/2489 sayılı kararı ile, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 3622 sayılı Kanunla değişik 1/c bendi uyarınca Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığının da hasım mevkiine alınmasına, dava dilekçesinin Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı ile birlikte Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine tebliğ edilmek suretiyle dosyanın tekemmül ettirilmesine karar vermiştir.
7. İstanbul 4. İdare Mahkemesi 05/06/2024 tarih ve E.2023/2489 sayılı kararı ile, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı merciilerinin görev alanına girdiği sonucuna varıldığından, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için ilk görevsizlik kararını veren (İstanbul Anadolu 4. Sulh Ceza Hakimliğinin E:2023/1119 D.İş sayılı kararına yapılan itiraz üzerine) İstanbul Anadolu 5. Sulh CezaHakimliğinin D.İş No:2023/10077 sayılı dava dosyasının ilgili mahkemeden getirtilmek suretiyle iş bu dosya ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:
"...Türkiye Değerlendirme Uzmanlar Birliği tarafından tesis edilen idari para cezalarına itiraz ve kesinleşme bakımından 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Statü ve Yönetmelik tarafından atıfta bulunulan Kabahatler Kanunu'nun "Başvuru yolu" başlıklı 27/1 maddesinin birinci cümlesi uyarınca "İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir.
Bu durumda; davacının 25.000-TL tutarlı idari para cezasıyla tecziye edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır..."
8. İstanbul 4. İdare Mahkemesince 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
9. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun "Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği" başlıklı 76. maddesi şöyledir :
"(1) Gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansına sahip olanlar ile değerleme kuruluşları, tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine üye olmak için başvurmak zorundadırlar.
(2) Lisans sahibi, lisans almaya hak kazandığı tarihten itibaren üç ay içinde üyelik için Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayanların lisansı Kurulca iptal edilir.
(3) Değerleme kuruluşları, değerleme kuruluşu niteliğini kazandığı andan itibaren üç ay içinde üyelik için Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uyulmaması hâlinde, Kurul, bu kuruluşlar hakkında faaliyetlerinin durdurulması ve yetkilerinin iptali dâhil her türlü tedbiri almaya yetkilidir.
(4) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, gayrimenkul piyasasının ve gayrimenkul değerleme faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak, eğitim ve sertifika vermek, Birlik üyelerinin dayanışma ve mesleğin gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarına yönelik meslek kurallarını ve değerleme standartlarını oluşturmak, haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak, kendisine mevzuatla verilen veya Kurulca belirlenen konularda düzenlemeler yapmak, yürütmek, denetlemek, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Statüsünde öngörülen disiplin cezalarını vermek, ilgili konularda üyeleri temsilen ilgili kuruluşlarla iş birliği yapmak, mesleki gelişmeleri, idari ve yasal düzenlemeleri izleyerek bu konuda üyeleri aydınlatmakla görevli ve yetkilidir.
(5) Konut finansmanı kapsamında yapılan değerlemelere ilişkin bilgilerin, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine iletilmesi zorunludur.
(6) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği üyelerinin vereceği değerleme hizmetlerine ilişkin ücretlerin tutarlarına ve sınırlarına ilişkin esaslar, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin görüşü alınarak her yıl Kurul tarafından belirlenir. Kurul tarafından belirlenen yıllık asgari ücret tarifesi Resmî Gazete’de yayımlanır.
(7) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, yapacağı düzenlemelerde ve alacağı kararlarda, bu Kanuna ve ilgili mevzuata uymakla yükümlüdür.
(8) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğinin temsilcisi Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin yönetim kurulunda yer alır.
(9) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, üyeleri, organları ve Statüsü hakkında 75 inci maddedeki hükümler kıyasen uygulanır.
(10) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği üyeleri, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Statüsüne ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği tarafından alınacak kararlara uymakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uymayan üyelere Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği tarafından beş bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.
(11) Birlik, Kurul tarafından her yıl denetlenir. Birliğin her türlü işlem ve hesaplarının denetimine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir. Kurul tarafından bu kapsamda yapılan denetime ilişkin denetim raporunun bir örneği en geç izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar ilgili Bakanlığa gönderilir. İlgili Bakan; Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Sermaye Piyasası Kurulundan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkilidir. Birliğin yetkili organlarınca alınan kararlara karşı, kararın ilgiliye tebliğini izleyen on iş günü içinde Kurul nezdinde itiraz edilebilir. İtiraza ilişkin olarak Kurulca verilecek kararlar kesindir."
10. 6362 sayılı Kanun'un "İdari para cezalarının uygulaması" başlıklı 105. maddesi şöyledir:
"(1) İdari para cezalarının uygulanmasından önce ilgilinin savunması alınır. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma verilmemesi hâlinde, ilgilinin savunma hakkından feragat ettiği kabul edilir.
(2) Bu Kanunda tanımlanan kabahatlerden birinin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi hâlinde, ilgili hükme göre, ilgili gerçek veya tüzel kişiye bir idari para cezası verilir ve verilecek ceza iki kat artırılır. Ancak, bu kabahatin işlenmesi suretiyle bir menfaat temin edilmesi veya zarara sebebiyet verilmesi hâlinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaat veya zararın üç katından az olamaz.
(3) Tahsil edilen idari para cezalarının yüzde ellisi genel bütçeye gelir kaydedilir, yüzde ellisi gelir kaydedilmek üzere YTM’ye aktarılır.
(4) Bu Kanun uyarınca verilen idari para cezası kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir."
11. Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Statüsünün "Birliğin amacı" başlıklı 6. maddesi şöyledir:
"(1) Birliğin amacı; gayrimenkul piyasasının ve gayrimenkul değerleme faaliyetlerinin gelişmesini, Birlik üyelerinin dayanışma ve değerleme faaliyetlerinin gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarını, üyelerin mesleki menfaatlerinin korunmasını, haksız rekabetin önlenmesini, mesleki konularda üyelerin aydınlatılmasını ve eğitilmesini sağlamak üzere Kanun ve bu Statü ile verilen görevleri yerine getirmektir."
12. Aynı Statünün "Birliğin görev ve yetkileri" başlıklı 7. maddesi şöyledir:
"(1) Birlik, 6 ncı maddede sayılan amaçlarını ve bu amaçlara yönelik olarak yapacağı diğer faaliyetleri gerçekleştirmek üzere aşağıda belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır:
a) (Değişik: RG-28/8/2020-31227) Gayrimenkul piyasasının ve gayrimenkul değerleme faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak, tanıtım, seminer, toplantı, eğitim, reklam faaliyetleri düzenlemek, sertifika vermek, üyelerinin mesleki faaliyetlerinde etkin bir denetim mekanizması kurmak, üyelerin sicil bilgilerinin tutulmasını sağlamak ve üyelerinin mesleki faaliyetlerinin denetimi ile üye sicil bilgilerinin tutulmasına yönelik olarak üyelerinden bilgi ve veri toplamak.
b) Birlik üyeleri tarafından yürütülen faaliyetlerin adil ve dürüst olması, iş ahlakının ve Birlik üyelerinin dayanışma ve mesleğin gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarının sağlanması amacıyla değerleme standartları ve meslek kuralları oluşturarak Kurula bildirmek.
c) Haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak.
ç) Kendisine mevzuatla verilen veya Kurul tarafından belirlenen konularda düzenlemeler yapmak, yürütmek ve denetlemek.
d) Kanunda yer alan idari para cezaları ile bu Statüde öngörülen disiplin cezalarını vermek.
e) Mesleki gelişmeleri, idari ve yasal düzenlemeleri izleyerek üyeleri aydınlatmak, mesleki konularda ilgili kurum ve kuruluşlara görüş bildirmek ve ilgili konularda üyeleri temsilen ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak.
f) Üyeleri arasında mesleki dayanışmayı güçlendirmek.
g) (Değişik: R.G.-28/8/2020-31227) ) Değerleme faaliyetlerinin geliştirilmesini sağlamak üzere bölgesel düzeyde ve ülke genelinde gayrimenkul değerleri konusunda veri analiz raporlarının oluşturulması ve yayınlanması görevini yürüten MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A.Ş. ile işbirliği yapmak.
ğ) (Değişik: R.G.-28/8/2020-31227) Kanunun 76 ncı maddesinin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Birlik üyeleri tarafından hazırlanan tüm değerleme raporlarına ilişkin veri ve bilgilerin, MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A.Ş.’ye gönderilmesini sağlamak.”
h) Üyelerinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri ile üyelerince müşterilerine verilecek değerleme hizmetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarının çözümüne yardımcı olmak, uyuşmazlıkların ve itirazların, değerlemenin standartlara uygunluğunun gözden geçirilmesi yoluyla çözümüne yönelik komite çalışması yapmak.
ı) Üyeleri hakkında yapılan şikâyetleri değerlendirmek ve yapılan işlemin sonuçlarını Kurula bildirmek.
i) Yabancı ülkelerin, değerleme konusunda faaliyet gösteren dengi kuruluşları ile her türlü işbirliği yapmak.
j) Amacıyla ilgili konularda, ilgili mevzuat çerçevesinde ulusal veya uluslararası mali, iktisadi ve mesleki kurum, kuruluş ve ortaklıklara üye olmak ve/veya hissedar olarak katılmak.
k) Birliğin iştiraki olan kurumlarda Birliği temsil etmek.
l) Kanun çerçevesinde oluşturulan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinde, yönetim kurulu düzeyinde Birliği temsil etmek.
m) Kurul tarafından belirlenen diğer işleri yerine getirmek.
(2) Birlik, alacağı kararlarda ve yapacağı düzenlemelerde Kanuna, bu Statüye, Kurulun düzenlemeleri ile ilgili mevzuata uymakla yükümlüdür.
(3) Kurul, mevzuata aykırılık tespit etmesi halinde Birlikten, yapılan düzenlemelerin iptal edilmesini veya düzenlemelerde değişiklik yapılmasını isteyebilir.
(4) Birlik üyeleri, bu madde kapsamında Birlik tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür.
(5) (Ek: R.G.-28/8/2020-31227) Birlik üyeleri, hazırladıkları tüm değerleme raporlarına ilişkin veri ve bilgileri, MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A.Ş.’ye bildirmekle yükümlüdür. Bildirime ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.
13. Aynı Statünün "Disiplin ve idari para cezaları" başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrası şöyledir:
"(1) (Değişik: RG-28/8/2020-31227) Meslek onuruna veya meslek ilke ve kurallarına uymayacak fiil ve hareketlerde bulunan, müşterisine karşı yükümlülüklerini haklı bir neden olmaksızın yerine getirmeyen, görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayan, değerleme mesleğinde düzeni ve dürüstlüğü bozan, piyasada haksız rekabete yol açan, faaliyetlere hile karıştıran, faaliyetlerin açık ve düzenli yürütülmesine engel olan, değerleme faaliyetleri ile ilgili olarak MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A.Ş.’ye iletilecek veri ve bilgileri zamanında ve belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde iletmeyen ve ilgili mevzuata ve kararlara aykırı hareket eden Birlik üyeleri hakkında fiilin nitelik ve önemine göre aşağıdaki disiplin cezaları uygulanır:
a) Uyarı: Birlik üyesine, mesleğinin icrasında, yükümlülük ve davranışlarında daha dikkatli ve itinalı hareket etmesi gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
b) Kınama: Birlik üyesine, mesleğinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
c) İdari para cezası: Kanunun 76 ncı maddesinin onuncu fıkrası uyarınca verilen cezadır. Birlik üyesine Kanunun 103 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca idari para cezası verildiği durumda, aynı fiil için bu hüküm uygulanmaz. İdari para cezalarının tahsili ve bu cezalara ilişkin itirazlar, Kabahatler Kanunu hükümlerine göre yapılır.
ç) Birlik üyeliğinin askıya alınması: Birlik üyesi tarafından, işlenen fiilin mahiyet ve önemine göre en fazla altı ay olarak belirlenecek bir süre için, doğrudan veya dolaylı olarak üyelik sıfatının kullanılamaması ile Birlik üyeliğinin ve gayrimenkul değerleme lisansının sağladığı genel kurula katılma, oy kullanma, değerleme raporu hazırlama ve imzalama dahil tüm haklardan geçici bir süre faydalanılamamasıdır.
d) Birlik üyeliğinin iptal edilmesi: Birlik üyesinin üyelik sıfatının sona erdirilmesidir.
14. Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin "Amaç" başlıklı 1. maddesi şöyledir:
"(1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği üyeleri hakkında uygulanacak disiplin cezalarına, disiplin cezası gerektiren fiillere, disiplin soruşturmasının yürütülmesi ve disiplin sicili oluşturulmasına, Disiplin Komitesinin oluşumu ve görevlerine, çalışma ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir."
15. Aynı Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesi şöyledir:
"(1) Bu Yönetmelik, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 76 ncı maddesinin dördüncü fıkrası ile 2/4/2014 tarihli ve 28960 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Statüsünün 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile 23, 27 ve 28 inci maddelerine dayanılarak düzenlenmiştir."
16. Aynı Yönetmeliğin "Disiplin ve İdari Para Cezalarının Türleri" başlıklı 8. maddesi şöyledir:
"(1) Meslek onuruna veya meslek ilke ve kurallarına uymayacak fiil ve hareketlerde bulunan, Birlik üyelerine ve müşterisine karşı yükümlülüklerini haklı bir neden olmaksızın yerine getirmeyen, görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayan, değerleme mesleğinde düzeni ve dürüstlüğü bozan, piyasada haksız rekabete yol açan, faaliyetlere hile karıştıran, faaliyetlerin açık ve düzenli yürütülmesine engel olan, değerleme faaliyetleri ile ilgili olarak MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A. Ş.‘ ye iletilecek değerleme faaliyetlerine ilişkin veri ve bilgileri zamanında ve belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde iletmeyen ve ilgili mevzuata ve kararlara aykırı hareket eden Birlik üyeleri hakkında fiilin nitelik ve önemine göre aşağıdaki disiplin cezaları uygulanır:
a) Uyarı: İlgiliye, mesleğinin icrasında, yükümlülük ve davranışlarında daha dikkatli ve itinalı hareket etmesi gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
b) Kınama: İlgilinin mesleğinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
c) İdari para cezası: Kanunun 76 ncı maddesinin onuncu fıkrası uyarınca verilen cezadır.
ç) Birlik üyeliğinin askıya alınması: Birlik üyesi tarafından altı ayı aşmamak üzere, fiilin mahiyet ve önemine göre belirlenecek, geçici bir süre içinde doğrudan doğruya veya dolaylı olarak üyelik sıfatının kullanılamamasıdır.
d) Birlik üyeliğinin iptal edilmesi: Birlik üyesinin üyelik sıfatının sona erdirilmesidir.
(2) Birinci fıkranın (ç) ve (d) bentlerinde yer alan disiplin cezasının verildiği üyenin lisansının askıya alınması veya iptali için Birlik tarafından Kurula bildirimde bulunulur. Lisansları Kurul tarafından askıya alınanlar veya iptal edilenler, genel kurulda oy kullanamaz. Yönetim kurulu ve denetleme kurulunda yer alan veya temsil edilen üyelere bu cezaların uygulanması halinde yönetim veya denetleme kurulu üyelikleri düşer ve yedek üyelerden en fazla oyu alan üye, üyeliği düşen kişinin yerine geçer.
17. Aynı Yönetmeliğin "İdari Para Cezası" başlıklı 11. maddesi şöyledir:
"(1) İdari para cezası, Statüye ve Birlik tarafından alınan kararlara uymayan üyelere verilen cezadır.
(2) İdari para cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
a) Üyeler arasında haksız rekabete neden olacak davranışlarda bulunmak.
b) Yetkili Birlik personelince yapılacak her türlü incelemeye engel olmak, bu personelce istenilecek bilgi ve belgeleri vermemek ve kolaylık göstermemek.
c) Başka kişilerce yapılan değerleme faaliyetlerini, kendi faaliyeti gibi göstererek değerleme raporu tanzim etmek.
ç) Mesleğin yürütülmesi esnasında meydana gelen çıkar çatışmalarında kusurlu olarak adil ve tarafsız davranmamak.
d) Meslek ilke ve kurallarında yer alan raporlama standartlarına uyulmaksızın değerleme raporu tanzim etmek.
e) Birlik Statüsü ve ilgili mevzuat gereğince MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A. Ş.‘ye iletilecek değerleme faaliyetlerine ilişkin veri ve bilgileri süresi içinde bildirmemek veya süresi içinde olsa bile, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bildirmemek.
(3) Yukarıda yazılı fiillere verilecek para cezaları, Kanunun 76 ncı maddesinin 10 uncu fıkrasında yer alan parasal sınırlar içinde belirlenir. Birlik üyesinin bir fiili nedeniyle Kanunun 103 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ceza verildiği durumda, aynı fiil için bu hüküm uygulanmaz."
18. 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun "Genel kanun niteliği" başlıklı 3. maddesi şöyledir:
"(Değişik: 6/12/2006-5560/31 md.)
(1) Bu Kanun'un;
a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,
uygulanır.”
19. 5326 sayılı Kanun’un "Yaptırım türleri" başlıklı16. maddesi şöyledir:
“(1) Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idarî yaptırımlar, idarî para cezası ve idarî tedbirlerden ibarettir.
(2) İdarî tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir”
20. 5326 sayılı Kanun'un "Saklı tutulan hükümler" başlıklı 19. maddesi şöyledir:
“(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;
a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,
b) İşyerinin kapatılması,
c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,
d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,
gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır”
21. 5326 sayılı Kanun'un “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. ve 8. fıkraları şöyledir:
“(1) İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir.
...
(8) (Ek: 6/12/2006-5560/34 md.) İdarî yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idarî yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idarî yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları bu işlemin iptali talebiyle birlikte idarî yargı merciinde görülür .”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
22. Uyuşmazlık Mahkemesinin Kenan YAŞAR'ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Bilal ÇALIŞKAN’ın katılımlarıyla yapılan 02/12/2024 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
23. Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra, gereği görüşülüp düşünüldü:
24. Dava, EPOS Gayrimenkul Danışmanlık ve Değerleme Anonim Şirketinde Değerleme Uzmanı olarak görev yapan davacının meslek ilke ve kurallarında yer alan raporlama standartlarına uyulmaksızın değerleme raporu tanzim etmesi nedeniyle Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin 11. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca 25.000 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 24/01/2023 tarih ve 2298 sayılı Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
25. Dosyanın incelenmesinden, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün 04/03/2019 tarih ve 2019/1 sayılı "Yabancıların Taşınmaz Ediniminde Değerleme Raporu Aranılması" konulu genelgesi ile yabancı ülke vatandaşlarının taraf olduğu gayrimenkul edinimlerinde değerleme sektörü tarafından üretilen değerleme raporlarının esas alınmaya başladığı, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği tarafından yapılmakta olan inceleme kapsamında 22/10/2020 tarih (1905) sayılı genelgesi çerçevesinde ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Yönetim Kurulu, 03/11/2021 tarihli toplantısında; denetim faaliyetleri çerçevesinde, anılan genelge kapsamında hazırlanmış olan değerleme raporları içerisinde bulunan 25/11/2020 tarih, OZEL-2020-00244 numaralı parsel A tipi 13. Blok 8 Bağımsız bölüm No ve 20/01/2021 tarih, OZEL-2021-00007 numaralı Muğla ili, Milas ilçesi, Meşelik Mahallesi 3726 parsel B tipi 14. Blok 3 Bağımsız bölüm No'lu değerleme raporlarının, söz konusu taşınmaz ile ilgili emsal kabul edilebilecek diğer değerleme raporlarına kıyasla farklı değerler takdir edildiği, bu kapsamda anılan değerleme raporlarının Birliğin disiplin mevzuatı, meslek kuralları, uluslararası değerleme standartları ve mesleki mevzuat kapsamında incelenmesini teminen Disiplin Komitesine havale edilmesine karar verildiği; EPOS Gayrimenkul Danışmanlık Değerleme A.Ş. Hakkında disiplin soruşturması açıldığı, değerleme raporuna yönelik inceleme başlatıldığı, yürütülmekte olan disiplin soruşturması sonucunda Disiplin Komitesi Kararında yer alan cezayı kabul ederek, 11 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile; Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin 11. maddesi, birinci fıkrası (d) bendi (Meslek ilke ve kurallarında yer alan raporlama standartlarına uyulmaksızın değerleme raporu tanzim etmek) uyarınca Değerleme Uzmanı davacı ****'in 25.000 TL tutarında idari para cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, bu cezanın iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.
26. 19/12/2006 tarihinde yürürlüğe giren düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmamasıhalinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı ancak; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği anlaşılmaktadır.
27. Uyuşmazlık Mahkemesince, idari para cezası yönünden oluşan olumsuzgörev uyuşmazlıklarının çözümünde, idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması ve dosya içeriğinden bu kararın idari yargı yerinde dava konusu edildiğinin anlaşılması halinde; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılarak, idari yargı yerince verilen görevsizlik kararlarınınkaldırılmasına karar verilmiştir.
28. Somut olayda ise, davanın, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 76. maddesine dayanılarak çıkarılan Türkiye Değerleme Uzmanlığı Birliği Disiplin Yönetmeliği uyarınca verilen idari para cezasına karşı açıldığı, Kanun'un 105. maddesinde de, bu Kanun hükümlerine göre verilen idari para cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabileceğinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
29. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı ve 6362 sayılı Kanun'da da,verilen idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
30. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 05/06/2024 tarih ve E.2023/2489 sayılı başvurusunun reddi gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 05/06/2024 tarih ve E.2023/2489 sayılı BAŞVURUSUNUN REDDİNE,
02/12/2024 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Vekili Üye Üye Üye
Kenan Nilgün Doğan Eyüp
YAŞAR TAŞ AĞIRMAN SARICALAR
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Bilal
ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN