|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/532 KARAR NO : 2021/543 KARAR TR : 18/10/2021 |
ÖZET: Uyuşmazlık Mahkemesince daha önce "adli yargı yerinin görevli olduğu" yönünde karara bağlanan konuyla ilgili olarak yapılan mükerrer başvuruda BAŞVURUNUN REDDİ hk. |
K A R A R
Davacı : A.Sigorta A.Ş.
Vekili : Av. N.Ö.
Davalı : Karayolları Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. G.D.
I. DAVA KONUSU OLAY
1.Davacı vekili, sigortalı motorlu taşıt aracının 03/11/2013 tarihinde trafikte seyir halindeyken mıcır parçalarının etkisiyle devrildiğinden bahisle meydana gelen maddi hasarlı trafik kazasında, yolun bakım ve onarımından sorumlu olan davalı idarenin kusurlu olduğunu ileri sürerek maddi zararın rücuan tazmin edilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
2. Malatya 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24/02/2015 tarihli ve E.2014/56, K.2015/244 sayılı kararı ile, davanın hizmet kusuru nedeniyle açıldığı ve idare mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş. Bu karar, temyiz edilmeksizin 08/09/2015 tarihinde kesinleşmiştir.
3. Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde tam yargı davası açmıştır.
B. İdari Yargıda
4. Malatya İdare Mahkemesinin 06/10/2015 tarihli ve E.2015/1354, K.2015/1134 sayılı kararı ile, 2918 sayılı Kanun'un 110.maddesi gereğince adli yargı görevli olduğundan davanın görev yönünden reddine karar verilmiş. Bu karar, itiraz edilmeksizin 09/11/2015 tarihinde kesinleşmiştir.
5. Davacının adli ve idari yargı yerlerince verilmiş görevsizlik kararları nedeniyle oluşan görev uyuşmazlığının giderilmesi ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi istemiyle başvurusu üzerine dosya Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.
C. Uyuşmazlık Mahkemesinde
6. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN 28/12/2015 tarihli ve E.2015/838, K.2015/874 sayılı kararı ile, 2918 sayılı Kanun'un 110.maddesi uyarınca davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle adli yargı yerinin görevsizlik kararının kaldırılmasına KESİN OLARAK karar verilmiştir.
D. Adli Yargıda
7. Malatya 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 31/05/2018 tarihli ve E.2016/1481, K.2018/405 sayılı kararı ile, davanın esastan kısmen kabulüne karar verilmiştir.
8. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi, yukarıda anılan Uyuşmazlık Mahkemesince görevli yargı yerinin belirlendiği ve kesin olarak verilmiş kararı göz ardı ederek,30/04/2019 tarihli ve E.2019/938, K.2019/932 sayılı kararı ile idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle ilk derece mahkemesinin kararını kaldırarak dosyanın iadesine kesin olarak karar verilmiştir.
9. Malatya 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11/07/2019 tarihli ve E.2019/139, K.2019/366 sayılı kararı ile, istinaf merciinin açıkça hatalı kararı doğrultusunda, idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle (mükerrer) görevsizlik kararı verilmiştir. Bu karar, istinaf edilmeksizin kesinleşmiştir.
10. Davacı vekili, yine idari yargı yerinde aynı istemle tam yargı davası açmak durumunda bırakılmıştır.
E. İdari Yargıda
11. Malatya 1. İdare Mahkemesinin 26/05/2021 tarihli ve E.2021/377 sayılı ara kararı ile, davanın adli yargı yerinin görev alanı girdiğinden bahisle görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
12. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyisi Hakkında Kanun'un "Yargı merciince yapılacak işlemler" başlıklı 12. maddesi şöyledir:
"Görev itirazında bulunan kişi veya makam, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı reddeden yargı merciine verir.
Bu yargı mercii, dilekçenin bir nüshasını ve varsa eklerini yedi gün içinde cevabını bildirmesi için diğer tarafa tebliğ eder. Tebligat yapılan taraf, süresi içinde bu yargı merciine cevabını bildirmezse, cevap vermekten vazgeçmiş sayılır.
(Değişik üçüncü fıkra: 23/7/2008 – 5791/4 md.) Yargı mercii, itiraz dilekçesi üzerine verdiği itirazı ret kararını kaldırarak görevsizlik kararı vermediği takdirde; yetkili makama sunulmak üzere kendisine verilen dilekçeyi, alınan cevabı ve görevsizlik itirazının reddine ilişkin kararını, dava dosyası muhtevasının onaylı örnekleriyle birlikte uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makama gönderir.
Bir davada uyuşmazlık çıkarılması için yalnız bir kez başvurulabilir."
13. "Yargı merciilerinin uyuşmazlık mahkemesine başvurmaları" başlıklı 19. maddesi şöyledir:
"Adli ve idari yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.
Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir."
14. "Kararların bildirilmesi" başlıklı 28. maddesi şöyledir:
"Uyuşmazlık Mahkemesi, vereceği bütün kararların sonuçlarını ilgili Başsavcı ve Başkanunsözcüsüne, görev uyuşmazlığının çözülmesi için kendisine başvuran yargı merciine, kararı beklemesi için yazı yazılmış bulunan yargı merciine veya mercilerine uyuşmazlığın çözülmesi için başvurmuş olan kişilere veya makamlara hemen tebliğ eder.
İlgili yargı mercileri ile bütün makam, kuruluş ve kişiler; mahkeme kararlarına uymak, geciktirmeksizin onları uygulamakla ödevlidirler.
Gerekçeli kararın birer örneği de birinci fıkrada yazılı yerlere ve kişilere gönderilir."
15. "Kararların kesinliği ve yayınlanması" başlıklı 29. maddesi şöyledir:
"Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesindir. Başkanın uygun göreceği kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır."
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
16. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın başkanlığında, Üyeler Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 18/10/2021 tarihli toplantısında; Raportör-Hâkim Murat UÇUR'un başvurunun reddi yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın başvurunun reddi yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
17. Dava, sigortalı motorlu taşıt aracının trafikte seyir halindeyken mıcır parçalarının etkisiyle devrildiğinden bahisle meydana gelen maddi hasarlı trafik kazasında, yolun bakım ve onarımından sorumlu olan davalı idarenin kusurlu olduğundan bahisle maddi zararın rücuan tazmini istemiyle açılmıştır.
18. Dosyanın incelenmesinden; Uyuşmazlığa İlişkin Başvuru Sürecinde (bkz. § II) ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, dava konusu uyuşmazlıkla ilgili ilk çıkan olumsuz görev uyuşmazlığında Uyuşmazlık Mahkemesinin yukarıda anılan kararı ile davanın çözümünde adli yargının görevli olduğuna kesin olarak karar verildiği, bunun üzerine dosyanın görevli adli yargı yerine gönderildiği ve Uyuşmazlık Mahkemesi kararı uyarınca esastan karar verilmesine rağmen, adli yargı istinaf merciinin açıkça hatalı "idari yargı görevli olduğundan" bahisle kaldırma kararı sonrası adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı ve idari yargı yerince verilen ara kararı ile Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulduğu anlaşılmıştır.
19. Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, Uyuşmazlık Mahkemesinin kesin ve bağlayıcı kararına rağmen aynı uyuşmazlığa ilişkin aksi yönde verilen kararıngörev konusunda taraflar için bir müktesep hak doğurmayacağı, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.
Buna göre de, istinaf merciince açıkça hatalı olarak verilen "görev yönünden kararın kaldırılması ve dosyanın ilk derece mahkemesine iadesi" kararı sonrasında Uyuşmazlık Mahkemesince görevli olduğuna karar verilen mahkemenin artık görevsizlik kararı veremeyip davaya bakmaya devam etmesi gerekirdi.
20. Olayda, Uyuşmazlık Mahkemesince, aynı taraflarca aynı konu ve sebebe ilişkin olarak adli yargı yerinde daha önce açılan dava nedeniyle önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığında görevli mahkemenin belirlenerek, adli yargı yerinin görevli olduğuna kesin olarak karar verildiği; ancak, adli yargı istinaf merciinin bu kararı göz ardı ederek, uyuşmazlık sürecini yeniden başlatmak suretiyle bir davada uyuşmazlık çıkarılması için yalnız bir kez başvurulabilecek olmasına karşın aynı istemlerle yeniden başvurulmasına sebebiyet verdiği belirlenmiştir.
21. Bu durumda, Uyuşmazlık Mahkemesince adli yargı yerinde açılan dava nedeniyle, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarma yoluyla Uyuşmazlık Mahkemesinin önüne gelmiş olan davada, görevli mahkemenin belirlendiği, adli yargı yerinin görevli kılındığı ve bu kararın kesin olduğu gözetildiğinde; idari yargı yerince ikinci kez yapılan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmektedir.
22. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulduğunda, Malatya 1. İdare Mahkemesinin 26/05/2021 tarihli ve E.2021/377 sayılı başvurusu hakkında başvurunun reddine karar vermek gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Uyuşmazlık Mahkemesinin 28/12/2015 tarihli ve E.2015/838, K.2015/874 sayılı ilamı ile daha önce ADLİ YARGI YERİ GÖREVLİ KILINMIŞ OLMAKLA,
B. Malatya 1. İdare Mahkemesinin 26/05/2021 tarihli ve E.2021/377 sayılı BAŞVURUSUNUN REDDİNE,
18/10/2021 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Vekili Üye Üye Üye
Muammer Şükrü Mehmet Birol
TOPAL BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN