Hukuk Bölümü 2004/68 E., 2004/84 K.

  • KİŞİSEL SORUMLULUK VE ZARAR
  • YARGI MERCİİLERİNİN UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNE BAŞVURMALARI
  • 657 S. DEVLET MEMURLARI KANUNU [ Madde 12 ]
  • 2247 S. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞİ HAK... [ Madde 19 ]
  • 2247 S. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞİ HAK... [ Madde 27 ]
  • "İçtihat Metni"

    O L A Y: Davacı şirket 17.05.2002 tarihinde yapacağı açılış organizasyonunu duyurmak ve açılışa katkı sağlamak için 12.05.2002 tarihinde Çankaya PTT Müdürlüğüne teslim ettiği davetiyelerin geç ulaşması nedeniyle uğramış olduğu zarara karşılık 500.000.000.-TL maddi, 5.000.000.000.-TL manevi tazminata hükmedilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

    ANKARA 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ ; 04.12.2003 günlü, E:2003/806, K:2003/1156 sayılı kararıyla, davanın hizmet kusuru nedeni ile uğranılan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkin olduğu, yönetimin hizmet kusuruna dayalı tazminat istemine dair davanın idari yargı yerinin görevine girdiği gerekçesiyle davayı görev yönünden reddetmiş, anılan karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

    Davacı vekili aynı istemle 14.01.2004 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

    ANKARA 11. İDARE MAHKEMESİ ; 23.01.2004 günlü, E:2004/187 sayılı kararıyla, PTT Genel Müdürlüğünün 08.06.1984 günlü, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi ve söz konusu KHK çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere kurulmuş bir kamu iktisadi kuruluşu olduğu,09.11.1984 günlü,18570 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ana Statünün 3/2. maddesinde Kurumun KHK ve Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi olduğunun belirtildiği, 657 sayılı Yasanın 2670 Sayılı Yasa ile değişik 12. maddesinde Devlet memurlarının görevlerini dikkat ve özen ile yerine getirmek, kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır durumda bulundurmak için gerekli önlemleri almak zorunda olduklarının, Devlet memurlarının kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizliği sonucu yönetim zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedel üzerinden ödenmesinin asıl olduğunun hükme bağlandığı, aynı Yasanın 13. maddesinde ise, kişilerin kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan ötürü bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açacakları, kurumun genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkının saklı olduğu hükmünün yer aldığı, PTT yönetiminin gördüğü kamu hizmetinde kurum ile yurttaş arasında akdi bir ilişki bulunduğu, kişinin bedel karşılığında yönetimden bir hizmetin yapılmasını istediği, muhatap davacının da bu akit içinde yer aldığı, PTT'nin kamu kurumu ve görülen hizmetin kamu hizmeti olmasının bu hukuksal ilişkinin akdi olma niteliğini değiştirmediği, olayda hizmeti gören kurumun memurunun eyleminden doğan bir zararın varlığı karşısında, özel hukuk alanını ilgilendiren bu davanın istihdam edenin sorumluluğu çerçevesinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği; ancak daha önce adli yargı yerince görevsizlik kararı verildiğinden söz edilerek, görevli merciin belirlenmesi için 2247 Sayılı Yasanın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına karar verilmiş olup, idari yargı dosyası bu karar ekinde Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiştir.

    İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün, Tülay TUĞCU'nun Başkanlığında, Üyeler : Dr. Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Z.NurhanYÜCEL, Esen EROL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 06.12.2004 günlü toplantısında;

    I- İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre İdare Mahkemesince anılan Yasanın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

    II- ESASIN İNCELENMESİ : Raportör- Hakim Murat H. YURDAKÖK'ün davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan;

    İlgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR'ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

    Dava, davacı şirketin 17.05.2002 tarihinde yapacağı açılış organizasyonunu duyurmak ve açılışa katkı sağlamak için 12.05.2002 tarihinde Çankaya PTT Müdürlüğüne teslim ettiği davetiyelerin geç ulaşması nedeniyle uğramış olduğu maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

    17.07.1953 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6145 sayılı Yasayla kurulan Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Ek ve Geçici Maddeler Eklenmesine Dair 4000 sayılı Yasa ile Türk Telekomünikasyon A.Ş. ve Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü olarak yeniden yapılandırılmış, 4000 sayılı Yasa ile posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yürütüleceği hükme bağlanmıştır.

    Daha sonra Kurumun adı 4502 sayılı Yasa ile "T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

    22.02.2000 gündü. 23972 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan PTT Genel Müdürlüğü Ana Statüsünün 3. Maddesinde belirtildiği üzere PTT, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi bulunan, tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir kamu iktisadi kuruluşudur.

    657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 12.5.1982 gün ve 2670 sayılı Yasayla değişik 12. maddesinde: "Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

    Devlet memurlarının kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedel üzerinden ödenmesi esastır..." denilmektedir. Aynı Kanunun 13. maddesinde ise, kişilerin kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan ötürü, bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, ilgili kurum aleyhine dava açacakları, kurumun genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkının saklı olduğu hükmü yer almıştır.

    PTT idaresinin gördüğü kamu hizmetinde kurum ile yurttaş arasında bir akdi ilişki bulunmaktadır. Kişi bedel karşılığında yönetimden bir hizmetin yapılmasını istemekte, muhatap (davacı) da bu akit içinde yer almaktadır. PTT'nin kamu kurumu ve görülen hizmetin kamu hizmeti olması, bu hukuksal ilişkinin akdi olma niteliğini değiştirmemektedir. Olayda, hizmeti gören kurumun memurunun eyleminden doğan bir zararın varlığı karşısında, özel hukuk alanını ilgilendiren bu davanın, istihdam edenin sorumluluğu çerçevesinde, Borçlar Kanunu hükümlerine göre, adli yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir.

    SONUÇ : Davanın çözümünde, ADLİ YARGININ görevli olduğuna, İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin, yargı yolu yönünden verilen 04.12.2003 günlü, E:2003/806; K:2003/1156 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 06.12.2004 tarihinde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.