Orijinal Yedekleri San. ve Tic. Ltd. Şti.

            Vekilleri         : Av. Sadık Kayıkçı – Av. N.Ö.

            Davalı            : İçişleri Bakanlığı

            Vekili              : Av. G.T. 

            O  L  A  Y       : Davacı şirketin hizmet akti ile çalışan sigortalı işçisi olan M.K.nun 26.6.1997 tarihinde Şırnak İli, Uludere İlçesinde traktörle giderken aracın devlete ait karayoluna teröristlerce döşenen mayına basması sonucu hayatını kaybetmesi sonucu M.K.nun mirasçıları tarafından davacı şirket ve İçişleri Bakanlığına karşı açılan maddi ve manevi tazminat davasında Ankara 7. İş Mahkemesi; 30.12.2004 gün ve E:2004/1351, K:2004/1322 sayı ile, davacı şirketin mirasçılarına maddi manevi tazminat toplamı 58.300,000 TL’nin olay tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar vermiştir.

            Davacı şirket vekilince, anılan yargı kararı gereğince dava İçişleri Bakanlığı ile müvekkiline karşı, müşterek müteselsil sorumluluk esasına göre ikame edildiğinden davacı şirkete söz konusu davada %20 kusur yüklenmiş olmasına rağmen davacı şirketin mirasçılara, faiziyle birlikte maddi ve manevi tazminat toplamının tamamını ödediği; her ne kadar müvekkiline işbu davada  %20 kusur yüklenmiş ise de müşterek ve müteselsil sorumluluk  esasına dayalı olarak dava ikame edilmiş olduğundan müvekkilinin hükmedilen tazminatın tamamını mirasçılara ödediği; müvekkili şirket hakkında mirasçılar tarafından Ankara 4. İcra Müdürlüğünün 2005/5602 sayılı takip dosyası ile ilamlı icra takibinde bulunulduğu ve ödeme emri gönderildiği; müvekkil şirketin mirasçılara ilamda hükmedilen maddi ve manevi tazminat toplamı 58.300.000.000 TL ve faizi ile toplam 115.000.000.000 TL (115.000.00 YTL) ödediği; böylece müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına binaen ikame edilen dava sonunda tüm zararın müvekkil şirket tarafından karşılandığını ileri sürerek, 115.000,00 TL tazminat tutarının ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle 11.8.2005 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 14.2.2006 gün ve E:2005/270, K:2006/22 sayı ile, idarenin eylem ve işleminden zarar gören kişinin davada taraf olmaması nedeni ile idarenin kusurunu tartışmak durumunda kalması ve sırf bu sebeple yargı yerinin değişikliğine gerekçe oluşturulmasının doğru olmadığı, halefiyet ve dayanışmalı sorumluluğun, hukukun temel prensiplerinden olmakla idari yargının bu sistemleri ve prensipleri görmezlikten gelmesinin de düşünülemeyeceği, nitekim tüm hukuk sisteminde idarenin davada taraf olması ya da taraf olmaması veya davacıların idareye karşı dava açıp açmamalarının yargı yerini belirleme kriterlerinden sayılmamış olmasıyla birlikte, yanlar arasındaki çekişmenin temel ilişkisi ve çekişmenin idari eylem ve işlemden doğup doğmadığı yada idarenin hareketsiz kalması suretiyle bile olsa zararın meydana gelip gelmediğinin tartışılacağı durumlarda görev kriteri yanlar arasındaki çekişmenin içeriği itibariyle belirlendiğinden, Mahkemelerince davalı İçişleri Bakanlığının kusurunun eş bir anlatımla bilirkişi raporunda açıklanan şekli ile anayasal görevin mal ve can güvenliği yönünden idare tarafından yeterince yerine getirilip getirilmediğinin saptanması konusunu içeren hizmet kusurunun tartışılıp değerlendirileceği yerin adli yargı yeri olmayacağı düşüncesinden hareketle, çekişmenin idari yargı yerinde çözümlenmesi kanaatine varıldığı gerekçesiyle, dava dilekçesinin görev yönünden reddine, çekişmenin görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri görevi olduğundan mahkemelerinin görevsizliğine karar verilmiştir. Bu karar kesinleşmiştir.

            Davacı vekili, idari yargı yerinde dava açmıştır.

MARDİN İDARE MAHKEMESİ; 25.3.2010 gün ve E:2009/386 sayı ile, incelenen uyuşmazlığın idari eylem veya eylemsizlikten zarar gören kişi tarafından açılan bir davadan ibaret olmaması sebebiyle ortada idari yargıda görülecek bir tam yargı davasının söz konusu olmadığı; uyuşmazlığa neden olan olayın, adli yargı yerince verilen bir tazmin kararı uyarınca ödenen tazminatın, sorumlu olduğu iddia edilen idareden, Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu hakkı kullanılarak istenilmesine yönelik bir alacak ilişkisi olduğu; bu durumda, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'unun 2. maddesinde sayılan idari dava türleri arasında bulunmayan rücu davası niteliğindeki bu davanın görüm ve çözümünün adli yargının görev alanında bulunduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle Mahkemelerinin görevsizliğine, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince bir karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Mahmut BİLGEN, Ramazan TUNÇ, Habibe ÜNAL, Sıddık YILDIZ, Muhittin KARATOPRAK ve Coşkun GÜNGÖR’ün katılımlarıyla yapılan 2.5.2011 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. İlknur ALTUNTAŞ ile Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA’nın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, yargı kararı ile tazminle yükümlü tutulan davacı şirket tarafından, kurumlarınca tazminat giderleri olarak ödenen tutar ile ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte, olayda güvenliği sağlama ödevi nedeniyle sorumlu olduğu ileri sürülen İçişleri Bakanlığı’ndan rücuen tahsili isteminden ibarettir.

            Olayda, görev esnasında teröristlerce yola döşenmiş olan mayının patlaması sonucu hayatını kaybeden kurum işçisi tarafından, davacı şirket ve İçişleri Bakanlığı aleyhine tazminat davası açıldığı, mahkemece hükmolunan tazminatın davacıya yüklendiği ve bu yoldaki kararın derecattan geçerek kesinleştiği anlaşılmaktadır.

Tazminat davasına bakan mahkemece, davacı şirketin %20 oranında saptanan kusur ve sorumluluk oranları esas alınarak davanın konusu bakımından ayrım yapılmayıp zararın idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerinde saptanmasının gerekeceği yolunda bir görevsizlik kararı verilmediğine ve hükmolunan tazminat da tamamen ödenmiş olduğuna göre, olayda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b. maddesinde belirtilen "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında, zarar gören tarafından açılmış bir dava yoktur.

Öte yandan, ortada, Devlete, il özel idarelerine ve belediyelere ait akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışındaki alacakların tahsil usulünü düzenleyen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamına giren bir kamu alacağı da bulunmamaktadır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, tam yargı davası niteliği taşımayan ve konusu bir kamu alacağı olmayan rücu davasının, Borçlar Kanunu hükümlerine göre adli yargı yerince çözümlenmesi; bu nedenle, Mardin İdare Mahkemesi’nin 2247 sayılı Yasa’nın 19. madde kapsamında görülen başvurusunun kabulü ile Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir. 

S O N U Ç : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Mardin İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.2.2006 gün ve E:2005/270, K:2006/22 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 2.5.2011 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.