|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/645 KARAR NO : 2021/597 KARAR TR : 29/11/2021 |
ÖZET: Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliğinin40. maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk. |
KARAR
Davacı : M.M.
Davalı : Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone İşleri Dairesi Başkanlığının 09/04/2021 tarihli ve ...-622.03-9583 sayılı yazısı ile, Denizli İli Merkezefendi İlçesi İlbade Mahallesi 236 Sokak No.11 adresindeki 4724 ada 5 parselde bulunan binanın kanalizasyon bağlantısının genel müdürlükten izin alınmadan yapıldığının tespit edildiği, böylece atık su abonesi olmadan şehir kanalizasyon şebekesine atık su bırakıldığından bahisle, Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliğinin 40. maddesi uyarınca 6.000 TL ceza bedelinin ödenmesi gerektiği davacıya bildirilmiştir.
2. Davacı, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine başvuruda bulunmuştur.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
3. Denizli 2. Sulh Ceza Hâkimliği 28/04/2021 tarihli ve D.İş No. 2021/3093 sayılı kararı ile, söz konusu işlemin idarenin tek taraflı ve kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği idari işlem niteliğinde kabul edilmesi gerektiği, idari işlemler nedeni ile açılacak iptal davalarının idari dava türleri içinde yer aldığı ve idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini belirterek,verilen idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle başvurunun görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.
4. Davacı, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
5. Denizli İdare Mahkemesi 17/09/2021 tarihli ve E.2021/1132 sayılı kararı ile,5326 sayılı Kanun'un 27. maddesi hükümleri uyarınca davaya konu idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına ve davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
6. Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliğinin "Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar" üst başlığı altında düzenlenen "Amaç" başlıklı 1. maddesi şöyledir:
"Bu yönetmeliğin amacı, su satışı, kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, arıtılması ile bu işlemlere ilişkin hizmetlerle ilgili tarifelerin hangi esaslara göre tespit edileceğini ve uygulanacağını belirlemektir."
7. "Kapsam" başlıklı 2. maddesi şöyledir:
"Bu Yönetmelik, Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetki alanı içerisinde kalan abonelere götürdüğü, her türlü hizmetin bedeli, teminat ve yaptırımları ile bunların tahakkuk ve tahsiline ilişkin usul ve esasları kapsar."
8. "Dayanak" başlıklı 3. maddesi şöyledir:
"Bu Yönetmelik, 20/11/1981 tarih ve 2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun 23, Ek 5 ve Geçici 10. maddeleri ile 28/09/1989 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 1989/14524 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına dayanılarak hazırlanmıştır."
9. "İzinsiz kanal bağlantısı" başlıklı 40. maddesi şöyledir:
"1) İmar Planı yapılmış olan yerlerde; İdare tarafından onaylanmış atıksu bağlantı projesi olmaksızın kanalizasyon şebekesine bağlantı yapılamaz.
2) Kullanılmış sularını İdarenin izni olmaksızın atıksu veya karışık sistem kanalizasyon şebekesine bağlayanlardan ve/veya akıtanlardan, atıksu kanal bağlantılarını ve atıksu çukurunu 1 ay içerisinde İdarenin yönetmelik ve yönergelerine uygun hale getirmesi istenir. İlgilinin, istenilen şartları yerine getirmemesi halinde kanal bağlantısı veya atıksu çukuru İdare tarafından yapılır ve bedeli ilgiliden % 50 fazlasıyla tahsil edilir.
3) Atıksu bağlantı projeleri İdare tarafından tasdik edilmiş olup, projesine uygun bağlantı yapmayanlar, atıksularını yağmur suyu şebekesine bağlayanlar ile çatı, drenaj, zemin ve yağmur sularını atıksu kanalına bağlayanlar hakkında bu maddenin 2'nci fıkrası hükümleri uygulanır.
4) İdarenin kanalizasyon hizmetinin bulunduğu yerlerde bu yönetmeliğin 6'ıncı maddesine göre İdareye atıksu aboneliği yaptırmak zorunda olduğu halde abone olmaksızın atıksuyunu doğrudan veya dolaylı olarak kanalizasyon şebekesine verenler hakkında Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek miktar üzerinden maktu para cezası verilir."
10. 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Tarife tespit esasları" başlıklı 23. maddesi şöyledir:
"Su satışı, kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, septik çukurların boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılır. Bu tarifelerin tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile, amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme,ıslah ve tevsi masrafla ve bir kar oranı esas alınır.
Tarifelerin tespiti ile tahsilatla ilgili usul ve esaslar bir yönetmelik ile belirlenir."
11. Ek5. maddesi şöyledir:
"Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır."
12. Geçici 10. maddesi şöyledir:
"Diğer büyükşehir belediyelerinde kurulacak su ve kanalizasyon idarelerinin adına, kadrolarına, mevcut personelinin ve mal varlığının devrine ilişkin esaslar Cumhurbaşkanı kararı ile tespit edilir."
13.İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un ilgili maddelerine göre hazılanan Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği uyarınca verilecek para cezalarına karşı yapılacak itiraz konusunda görevli yargı yerini belirleyen bir hükme, gerek Yönetmelikte gerekse anılan Kanunlarda yer verilmemiştir.
14. Kaldı ki, Belediye encümenlerinin Kabahatler Kanunu hükümlerine göre idari para cezası ve idari tedbir kararları verebileceğine dair 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunun 1. maddesinde de; “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.” hükmü yer almıştır.
15. 01/06/2005 tarihinde 5326 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesince, sözü edilen Kanun’un diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımlar ile bunlara karşı yapılacak itirazlara ilişkin görev hükümleri üzerindeki etkisinin incelenmesi sonucunda: diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımın, dayanağı olan kanunun amacı dikkate alınarak; Kabahatler Kanunu’nun 1., 2., 16. ve 19. maddelerinde belirtilen koşulları taşıması,27. maddenin (1) numaralı bendinde belirtilen idari yaptırımlardan olması halinde, idari para cezaları ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin olanlarına karşı 01/06/2005 tarihinden sonra yapılacak itirazlarda sulh ceza mahkemelerinin genel görevli kılındığına ve bu nedenle doğan görev uyuşmazlıklarında adli yargı yerinin görevli bulunduğuna karar verilmiştir.
16. Daha sonra, 30/03/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kanun’un 3. maddesini değiştiren 06/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanun’un 31. maddesi şöyledir:
“(1) Bu Kanunun;
a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,
uygulanır.”
17. Kanun'un “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise, “idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemeleri yer almıştır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
18. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL’ın başkanlığında, Üyeler Birol SONER, Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 29/11/2021 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
19. Raportör-Hâkim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
20. Dava, Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliğinin 40. maddesi uyarınca verilen para cezasının iptali istemiyle açılmıştır.
21. Yukarıda izah edilen düzenlemelere göre; Kabahatler Kanunu’nun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer Kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.
22. Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusunda taraflar için bir müktesep hak doğmayacağı; bu nedenle, yeni bir kanunla kabul edilen görev kurallarının, geçmişe de etkili olacağı, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.
23. Davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir kanun ile görevsiz hale gelmiş ise, (davanın açıldığı anda görevli olan ve fakat yeni kanuna göre görevsiz hale gelen) mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekeceği; ancak, yeni kanundaki görev kuralının, değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra açılacak davalarda uygulanacağına dair intikal hükümlerinin varlığı halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilemeyeceği açıktır.
24. Diğer taraftan, dava görevsiz mahkemede açılmış, bu sırada yapılan bir kanun değişikliği ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmiş ise, mahkemenin davaya bakmaya devam etmesi gerekir.
25. İncelenen uyuşmazlıkta, idari para cezasına ilişkin görevli mahkemeyi belirleyen kanun kuralı 5326 sayılı Kanun ile değiştirilmiş ve yeni düzenleme 19/12/2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olduğuna göre, görev kuralının geçmişe etkili olacağı yolundaki genel hukuk ilkesi karşısında, verilen idari para cezasına karşı yapılan itirazın görüm ve çözümünde, Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği ve dayanak alınan Kanun'larda görevli yargı yeri hususunda hüküm bulunmadığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde, bu Kanun'un idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı belirtildiğinden, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
26. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Denizli İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Denizli 2. Sulh Ceza Hâkimliğince verilen 28/04/2021 tarihli ve D.İş No. 2021/3093 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde ADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Denizli İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile Denizli 2. Sulh Ceza Hâkimliğince verilen 28/04/2021 tarihli ve D.İş No. 2021/3093 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
29/11/2021 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
|
Başkan Vekili Muammer TOPAL |
Üye Birol SONER |
Üye Nilgün TAŞ |
Üye Doğan AĞIRMAN |
|
|
Üye Aydemir TUNÇ |
Üye Nurdane TOPUZ |
Üye Ahmet ARSLAN |