Ölen               : A.Ç.

            Sanık             : A.A.

             OLAY             : Mardin 70.Mknz.Tug.5.Bt.Komutanlığı emrinde görevli sanık Top. Er A.A.'nün, 24.12.1997 günü saat 01.00 - 06.00 saatleri arasında, Kırmızıtaşkaya mevkiinde aynı Komutanlık emrinde görevli olan Top.Er A.Ç.'la birlikte pusu mevzii nöbetçisi olduğu sırada, A.Ç.'ın tuvalet ihtiyacı için 50 metre kadar uzakta bulunan hazır kıta kulübesine gitmek üzere mevziiden ayrıldığı, 5-10 dakika sonra sanığın bazı sesler duyması üzerine paniğe kapıldığı, hamili olduğu G-3 piyade tüfeğini tam dolduruşa getirerek beklemeye başladığı, mevziinin açık olan penceresinden bir insan silüetinin kapıya doğru gelmekte olduğunu görünce üç kez "dur" ikazı yaptığı, ancak kapıya yönelen şahsın durmadığı ve kapıdan içeri girmek üzere adım atan A.Ç.'a bir el ateş ettiği, böylece, kanunun ve zaruretin tayin ettiği hududu tecavüz etmek suretiyle adam öldürmek suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 448, 50. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 20.3.1998 gün ve E:1998/375, K:1998/228 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

             7. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nce, sanığın yüklenen eylem nedeniyle beraetine karar verilmiş, Askeri Yargıtay 2. Dairesi'nce, hükmün esastan bozulması üzerine, aynı Mahkemece, sanığın, yüklenen eylemler sebebiyle iddianamede belirtilen kanun maddeleri uyarınca cezalandırılmasına karar verilmiş, Askeri Yargıtay 2.Dairesi, bu kez hükmü, uygulama, fer'i cezada gerekçesizlik ve aleyhe fazla süreli fer'i ceza tayin edilmesi yönlerinden bozmuştur.

             7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 10.4.2001 gün ve E:2001/851, K:2001/278 sayıyla; sanığa yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanığın terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin de kesildiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek dava dosyası, Mardin Ağır Ceza Mahkemesi’ne  gönderilmiştir.

             MARDİN 1. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 26.10.2001 gün ve E:2001/310, K:2001/309 sayıyla; asker kişi sanığı, asker kişiye karşı, askeri mahalde, askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlediği ileri sürülen suç nedeniyle, yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

 İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Ahmet ALKIŞ, Tamer KORKMAZ'ın  katılımlarıyla yapılan 18.11.2002 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Haluk ULUGÖL'ün, davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

             ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

 "Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.    

 Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmektedir. 

            Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin 11.3.2000 gün ve 23990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1.7.1998 gün ve E:1996/74, K:1998/45 sayılı kararı ile maddenin ikinci tümcesinde yer alan "... ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması ..." sözcükleri iptal edilmiştir. 

            Bu duruma göre, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle birlikte sanığa yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması halinde, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği açıktır. İptal kararı nedeniyle, sanık hakkında kamu davasının açılmış olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.  

 Somut olayda,görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, asker kişi sanığa yüklenen eylemin, asker kişiye karşı, askeri mahalde, askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlendiği gerekçesine yer verilmiş ise de; yargılama sırasında sanığın terhis edildiği dosya içindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanığın terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin de kesilmiş olması nedeniyle, 353 sayılı Yasa'nın 4191 sayılı Yasa ile değişik 17. maddesi hükmü uyarınca, davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Mardin 1.Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

SONUÇ         : Davanın çözümünde ADLi yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Mardin 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 26.10.2001 günlü, E:2001/310, K:2001/309 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 18.11.2002 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.