Hukuk Bölümü 2010/36 E., 2010/207 K.

"İçtihat Metni"

Davacı : A. P.

Davalı : Güneykaya Belediye Başkanlığı - Yıldızeli

Vekili : Av. M. Y.

O L A Y : Davacı, Sivas ili, Yıldızeli İlçesi, Güneykaya Belediyesi'nde İş Kanununa tabi işçi statüsünde ve şoför olarak çalışmakta iken; 10.09.2009 tarih ve 2009/305 sayılı davalı idare işlemiyle, ikinci bir emre kadar Kavak Belediyesi'nde şoför olarak çalışmak üzere görevlendirilmiştir.

Davacı dava dilekçesinde; Güneykaya Belediyesinde 1999 yılından bu yana şoför olarak çalıştığını, 2009 yılında yapılan seçimler sonucu yeni seçilen İşverenin (Belediye Başkanı), partilisi olmayan işçilerin istifa etmesi yönünde kendilerine baskı uyguladığını, şifahi emirlerle değişik birimlerde görevlendirildiğini, uzun yıllar hizmetinin olması ve geçimi için gerekli olması nedeniyle verilen işleri yaptığını; yasaya ve toplu iş sözleşmesine uygun olmayan görevlendirmeler ile verilen işleri yaptığını görünce bu kez de Kavak Belediye Başkanı ile danışıklı olarak daha fazla sıkıntı yaratmak ve istifaya zorlamak amacı ile Kavak Belediyesinde geçici olarak görevlendirildiğini; geçici olarak görevlendirildiği Belediyenin yetkilisi olan Başkan ile görüştüğünde doğru dürüst yapacağı bir iş verilmediği gibi, nerede kalacağı, nasıl gidip geleceği, harcırahının karşılanıp karşılanmayacağı sorularının yanıtsız kaldığını; ne kadar süre ile çalışacağı sorusuna karşılık olarak da; "ne zaman istifa eder ayrılırsan o zamana kadar görevlisin" gibi sözlerin sarf edildiğini; geçici görevlendirmenin kapsamı incelendiğinde; 1) Bir yerel yönetimin kendi mülki sınırları dışında başka bir yerel yönetim bünyesinde geçici görevlendirmesinin söz konusu olamayacağı, zira; halen iş akti ile çalışmakta olduğu Belediyenin, başka bir Belediyede geçici görevlendirmeme durumunda bir yararının olmadığı, sırf istifaya zorlamak için yapılan bir görevlendirme olduğu; 2) İşverenin başka bir yerde geçici görevlendirme yapabilmesi için, kendi işinin yapılmasının söz konusu olmasının gerektiği, başka bir Kurumun işinin yapılmasının, bir yerel yönetim için gerekli bir görev olmadığını; 3) İşverenin geçici görevlendirmeyi, kendi işyeri sayılacak ve Belediye sınırları içerisinde bulunan bir bölgede yapabileceğini, başka bir işverene ait işyerinde görevlendirme yapmasının mümkün bulunmadığını; 4) Bir Yerel Yönetiminin işyerinden başka bir yerel yönetimin işyerine geçici görevlendirme yapabilmesi için İlçe Kaymakamının veya İl valisinin onayının gerektiğini; amaç ve mevzuat dışı, belirli bir süresi olmayan geçici görevlendirme işleminin iptali için dava açmak zorunda kaldığını ifade ederek, sonuçta; Güneykaya Belediye Başkanlığının 10.09.2009 tarih, 2009/305 sayılı "Kavak Belediyesinde geçici görevlendirmeye ilişkin" davalı Kurum (İşveren) işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

YILDIZELİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (İŞ MAHKEMESİ SIFATIYLA); 21/10/2009 gün ve E: 2009/253, K: 2009/253 sayı ile, davacının dava dilekçesinin özetini yaptıktan sonra, davalı vekilinin cevap dilekçesinde; "Davacının Güneykaya Beldesinde iki dönemdir işçi statüsünde çalıştığını, geçici olarak Güneykaya Belediye başkanlığı tarafından Kavak Belediyesine 10/09/2009 tarihinde görevlendirildiğini, davacının aynı gün Kavak Belediyesine giderek işbaşı yaptığını ve çalıştığını ancak sonraki günler bir daha gitmediğini, İş Kanununa göre görevlendirmenin iptali diye bir dava söz konusu olmadığından açılan davanın yersiz olduğunu" belirttiği; dosyanın yapılan incelemesi neticesinde; dava konusunun Güneykaya Belediyesi tarafından verilen geçici görevlendirme işleminin iptali olduğu, geçici görevlendirme işleminin idarenin "idari işlem" niteliğindeki kararlarından sayıldığı, bu nedenle 2577 sayılı yasanın 2. Maddesi uyarınca idari işlemin iptali için açılacak davanın idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar kesinleşmiştir.

Davacı, aynı istekle bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ; 25.11.2009 gün ve E: 2009/1163 sayı ile, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi hükmüne yer verdikten sonra; 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un, 'İdare Mahkemelerinin Görevleri' başlıklı 5. maddesinde ise; 1. "İdare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştay' da çözümlenecek olanlar dışındaki,

a) İptal davalarını,

b )Tam yargı davalarını,

c )Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları,

d) Diğer kanunlarla verilen işleri çözümler.

2. Özel kanunlarda Danıştay'ın görevli olduğu belirtilen ve İdari Yargılama Usulü Kanunu ile idare mahkemelerinin görevli kılınmış bulunduğu davaları çözümler." kuralına yer verildiği; 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesinde, işçi sayılan kimselerle işveren ya da vekilleri arasında iş sözleşmesinden ya da İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan her türlü hukuki uyuşmalıkların İş Mahkemelerinin görevine girdiği, hükmüne yer vermiş olduğu; dosya içeriğinden; davacının Sivas ili, Yıldızeli İlçesi, Güneykaya Belediyesi'nde İş Kanununa tabi işçi statüsünde ve şoför kadrosunda çalışmakta iken 10.09.2009 tarih ve 2009/305 sayılı davalı idare işlemiyle geçici olarak Kavak Belediyesi'ne görevlendirildiği, davacının bu görevlendirme işlemine karşı 14.09.2009 tarihinde Yıldızeli Asliye Hukuk Mahkemesi'nde (İş Mahkemesi Sıfatıyla) açtığı davanın, idari yargının görevli olduğundan bahisle görevsizlik nedeniyle reddi üzerine Mahkemelerinde bakılan bu davanın açıldığının anlaşıldığı; yukarıda vurgulandığı üzere, İş Kanunu'ndan kaynaklanan uyuşmazlıkların görüm ve çözümü ile görevli mahkemenin İş Mahkemeleri olduğu, uyuşmazlığa konu edilen davanın adli yargı yerinde (İş Mahkemelerinde) çözümlenmesi gerekeceği kanaatine varılmış bulunduğu gerekçesiyle; Mahkemelerinin görevine girmeyen ve ilgili adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilen bu davada, görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Ahmet AKYALÇIN'ın Başkanlığında, Üyeler: Mahmut BİLGEN, Ramazan TUNÇ, Sıddık YILDIZ, Ayper GÖKTUNA, Muhittin KARATOPRAK ve Sedat ÇELENLİOĞLU'nun katılımlarıyla yapılan 01.11.2010 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi'nce anılan Yasa'nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK'in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. İlknur ALTUNTAŞ ile Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA'nın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :

Dava, Sivas ili, Yıldızeli İlçesi, Güneykaya Belediyesi'nde İş Kanununa tabi işçi statüsünde, şoför olarak görevli bulunan davacının; ikinci bir emre kadar Kavak Belediyesi'nde şoför olarak çalışmak üzere görevlendirilmesine ilişkin 10.09.2009 tarih ve 2009/305 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesinin birinci fıkrasında, "İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle (o kanunun değiştirilen ikinci maddesinin Ç, D ve E fıkralarında istisna edilen işlerde çalışanlar hariç) işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi ile görevli olarak lüzum görülen yerlerde iş mahkemeleri kurulur." denilmiş; maddenin işaret ettiği 4857 sayılı İş Kanunu'nun "Amaç ve Kapsam" başlıklı 1. maddesinde birinci fıkrasında, "Bu Kanunun amacı işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir." hükmüne; 2. maddenin ilk fıkrasında, "Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir. İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir." tanımına yer verilmiş; Yasanın 5. maddesinde; iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamayacağı belirtilmiş; "Geçici İş İlişkisi"nin tanımı ve koşulları 7.maddede; "İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi" hususları ise 8. madde ile başlayan "İkinci Bölüm"de yer almıştır.

Olayda, Güneykaya Belediyesi'nde İş Kanununa tabi işçi statüsünde şoför olarak çalışan davacının; farklı bir siyasi partiden olması nedeniyle işverenin kendisine baskı yaptığını, verilen işin niteliği ve çeşitliliği açısından farklı davrandığını; Yasaya ve Toplu iş sözleşmesine uygun olmayan görevlendirmelerde bulunduğunu; iş akti ile çalışmakta olduğu Belediyenin başka bir Belediye de geçici görevlendirme yapmakta yararının olmadığını; işverenin geçici görevlendirmeyi ancak Belediye sınırları içerisinde bulunan bir bölgede yapabileceğini, başka bir işverene ait işyerinde görevlendirme yapmasının mümkün olmadığını iddia ederek; davalı Belediye'nin, "ikinci bir emre kadar Kavak Belediyesi'nde şoför olarak çalışmak üzere görevlendirilmesine ilişkin 10.09.2009 tarih ve 2009/305 sayılı işleminin iptali istemiyle" dava açtığı anlaşılmıştır.

Buna göre, işçi statüsündeki davacı ile davalı Belediye arasında, Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan işçi - işveren ilişkisi bulunduğu; davalı Belediye tarafından tesis edilen işlemin, iş akdine ve (İş) Kanuna aykırı olduğu ileri sürülerek iptalinin istenildiği gözetildiğinde; uyuşmazlığın, "işçi ve işveren arasında iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıkları" kapsamında İş Mahkemesince çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesi'nce yapılan başvurunun kabulü ile Asliye Hukuk Mahkemesi'nin (İş Mahkemesi Sıfatıyla verdiği) görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sivas İdare Mahkemesi'nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile Yıldızeli Asliye Hukuk Mahkemesi'nin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) verdiği 21.10.2009 gün ve E:2009/253, K:2009/253 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 01.11.2010 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.