O L A Y: 1999-2000 yılları içerisinde, İstanbul İkmal Destek Komutanlığınca çeşitli malzeme alımı için ihale dosyası tanzim edilip, İstanbul Boğaz Satın Alma Komisyonuna gönderilmesi üzerine, komisyonun, ihaleleri vereceği firma sahiplerinden tüm teklifleri hazır etmelerini istediği, firma sahiplerinin de sivil kişi sanıklar Ali Bülent Ergin, Mehmet Türkoğlu, Enver Yılmaz, Ali Öztürk, Mustafa Dörter, Cem Üstündağ, Ülken Birgören, Yavuz Vardar, Osman Bebek, İbrahim Gedik, Nurettin Şeren, Ersin Ahlat, Yücel Yılmaz, Cengiz Ergül ve Gökhan Gündoğdu'dan komisyona sunulmak üzere kendi firmalarına ait boş antetli kağıt istedikleri, sanıklardan aldıkları boş teklif mektuplarını sanıklar adına doldurarak ihale komisyonuna sundukları ve ihaleleri aldıkları ileri sürülen sanıklar hakkında, resmi arttırma ve eksiltmeye hile karıştırmak suçu nedeniyle hazırlık soruşturmasını yürüten Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, yüklenen suçun askeri suç olmadığı, askeri suça bağlı bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmesi üzerine, Üsküdar Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 15.3.2004 gün ve E:2004/1359, K:2004/181 sayılı iddianamesiyle sanıkların eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 205. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle, satınalma komisyonu üyeleri, tahakkuk sürecindeki görevliler ve ita amirleri olmak üzere asker kişiler ile bu ihaleleri kazanan firmaların sahipleri olan sivil kişiler hakkında da Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Sacılığı'nca devlet ihalesine fesat karıştırmak, rüşvet almak, rüşvet vermek suçları nedeniyle kamu davası açılmıştır.

ÜSKÜDAR 2. AĞIR CEZA MAHKEMESİ :8.7.2004 gün ve E:2004/165, K:2004/242 sayıyla; iddianamede anlatılan olaylar ile ilgili olarak asker kişiler hakkında da askeri mahkemede kamu davası açıldığı, aynı olaylarla ilgili yargılamanın aynı mahkemede yapılmaması durumunda farklı sonuçlar ortaya çıkabileceğinden ve her iki dava dosyasının birlikte görülmesinin hakkaniyete uygun düşeceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, sanıklardan Mustafa Dörter vekilinin kararı temyiz etmesi üzerine, aynı Mahkemece, görevsizlik kararına karşı temyiz yolunun açık bulunmadığı belirtilerek temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiş, karar tebliğ edilmeden dava dosyası, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

KUZEY DENİZ SAHA KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ:8.3.2005 gün ve E:2005/435, K:2005/73 sayıyla; sanıkların asker kişi sanıklarla bir irtibatı olmayıp, eylemlerini ticari şirket sahibi olan diğer arkadaşlarına yardım amacıyla gerçekleştirdikleri, yüklenen eylemin askeri suç olmadığı, askeri bir suça bağlı bulunmadığı, askeri mahalde ve asker kişilere karşı da işlenmediği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi üzerine, Mahkememizin 6.3.2006 gün ve E:2006/3, K:2006/3 sayı ile, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının kesinleşmemiş olması nedeniyle başvurunun reddine karar verilmesinden sonra, Üsküdar 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nce dosyadaki eksiklik giderilerek, dava dosyası, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

"

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ahmet AKYALÇIN'ın Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Hasan DENGİZ, M.Sadık LİMAN, Nuri NECİPOĞLU'nun katılımlarıyla yapılan 10.7.2006 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME : Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ :Raportör-Hakim G.Fatma BÜYÜKEREN'in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ'nin adli yargı, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Sevilay BATIR'ın, davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, sivil kişi sanıklara isnad edilen suçların, Türk Ceza Kanununda düzenlenmiş olmaları nedeniyle askeri suç olmadığı anlaşılmaktadır.

Aynı Yasa'nın "Müşterek Suçlar" başlığı altında düzenlenen 12. maddesinde, "askeri mahkemelere ve adliye mahkemelerine tabi kişiler tarafından bir suçun müştereken işlenmesi halinde eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere; eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suç ise adliye mahkemelerine aittir" denilmektedir. Buna göre, bir eylemin aynı kasıt altında birlikte gerçekleştirilmesi halinde suçun Askeri Ceza Kanununda belirtilen bir suç olması durumunda sanıklar hakkındaki yargılamanın askeri mahkemelerde; Askeri Ceza Kanununda belirtilmeyen bir suçun işlenmesi halinde ise adliye mahkemelerine ait olduğu kuşkusuzdur.

Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın, 1.8.2003 gün ve E:2003/66, K:2003/384 sayılı iddianamesi ile satınalma komisyon üyeleri, tahakkuk görevlileri asker kişiler ile ihaleleri kazanan sivil kişiler hakkında devlet ihalesine fesat karıştırmak, rüşvet almak, rüşvet vermek suçlarından kamu davası açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, iddianame içeriğinden sivil kişi sanıklara yüklenen suç ile asker kişi sanıklara yüklenen suçlar arasında 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesinde belirtilen biçimde bir bağlantı bulunmadığı, bu eylemlerin asker kişi sanıkların eylemlerinden bağımsız olarak sivil kişi sanıklar tarafından birlikte işlendiği, bu nedenle bu suçların asker kişi sanıklar ile müştereken birlikte işlendiğinden söz edilemeyeceği anlaşılmıştır.

Bu durumda, sivil kişi sanıklar hakkında resmi arttırma ve eksiltmeye hile karıştırmak suçu nedeniyle açılan ve olumsuz görev uyuşmazlığına konu olan kamu davasında görevli yargı yerinin belirlenebilmesi için, asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanmalarını düzenleyen 353 sayılı Kanunun 11. maddesi ile benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun Ek-6 maddeleri yönünden değerlendirme yapılması gerekmektedir. Sözü edilen maddelerin incelenmesinde, sanıklara isnad edilen suçların bu maddelerde sayılan suçlardan olmadığı, daha açık bir ifade ile sivil kişi sanıkları isnad edilen suçlar nedeniyle yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu açıktır.

Açıklanan nedenlerle, sanıklara yüklenen suçların askeri suç olmaması, asker kişi sanıklar ile birlikte müştereken işlendiğinin ileri sürülmemesi nedenleriyle kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Üsküdar 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Üsküdar 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 8.7.2004 gün ve E:2004/165, K:2004/242 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 10.7.2006 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.