Vekili              : Av. A.D.

Davalı            : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili              : Av. M.U., Av. A.K. 

            O L A Y          : Davacıların murisine ait tapulu arazi üzerinde bulunan iki katlı yığma binanın, Altındağ - Siteler Mahallesinde açılması öngörülen imar yolu üzerinde kaldığı nedeniyle, Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin 10.2.1998 gün ve 528/ 730 sayılı kararıyla, kamulaştırılmasına karar verilmiştir.

            Altındağ Belediye Başkanlığının 4.3.1998 günlü yazısında, "... güzergâhında kalan yapıların çoğunlukla konut olmamış kaçak işyeri olarak yapılmış olduğu, bu bölgenin imar ıslah konut bölgesi olarak ayrıldığı ve bölge halkının talebi üzerine plan değişikliği ile Sanayi Bölgesi parselleri haline dönüştürüldüğü ve yola gelen, gelmeyen bütün yapıların tapulu , tapusuz tümünün enkaz haline dönüştürüldüğü" nün bildirildiğinden bahisle Encümen tarafından, 30.6.1998 gün ve 2558 sayı ile, 10.2.1998 günlü karar gereğince 13 binanın kamulaştırması için ayrılmış bulunan 49.436.904.149.-TL yerine, Takdir Komisyonunca bina kıymetinin %10'u olarak gösterilen enkaz değerleri üzerinden Başkanlıkça teklif edilen 6.825. 858. 678.- liranın taşınmaz malikleri adına ulusal bankalardan birinde bloke edilmesine karar verilmiş; bu nedenle, davacılara ait bina için Aralık 1997 tarihli Kıymet Takdir Komisyonu raporuna göre 2.709.495.360.-TL. kıymet takdir edilmiş iken, %10'u tutarındaki 270.949.536.-TL. enkaz değeri, kamulaştırma bedeli olarak bankada davacılar adına bloke edilmiştir.

            Davacılardan birisinin istemi üzerine, Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:1998/202 D.İş sayısında açılan tespit dosyasına ibraz olunan bilirkişi raporuna göre, kamulaştırılan bina kıymetinin 5.100.352.274.-TL. olduğu tespit edilmiştir.

            Davacılar vekilince, binanın kamulaştırma bedelinin 270.949.536,-liradan 5.100.352.274.- liraya arttırılarak aradaki fark tutarı 4.829.402.738.- liranın kamulaştırma kararının kesinleştiği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 16.10.1998 gününde adli yargı yerinde dava açılmıştır.

            ANKARA 17. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ' nce; 13.4.2000 gün ve E:2000/160, K:2000/126 sayı ile, Mahkemenin 2.6.1999 gün ve E:1998/ 685, K:1999/ 328 sayılı olup kamulaştırma bedelinin 4.829.402.738.-TL. arttırılması yolundaki kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin 15.11.1999 gün ve E:1999/ 15829, K:1999/ 17922 sayılı kararıyla, bina bedeline ilişkin ihtilâfın inceleme yerinin idari yargı olduğu nedeniyle bozulduğundan bahisle ve anılan bozma kararına uymak suretiyle, idarenin enkaz bedeli takdiri idari bir işlem olan encümen kararına dayandığından bina bedeline ilişkin ihtilâf yönünden inceleme yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle Mahkemenin görevsizliğine karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

            Davacılar vekili, aynı istekle, 8.6.2000 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır. 

            ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ; 21.12.2000 gün ve E:2000/675, K:2000/1545 sayı ile, dava konusu encümen kararındaki enkaz bedelinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenen kıymet takdir komisyonunca belirlendiği, uyuşmazlığın enkaz bedelinin arttırılarak sözkonusu yapıya maliyet bedelinin ödenmesi isteminden kaynaklandığı ve anılan Yasa’nın 14. maddesine göre idarece takdir olunan bedele karşı açılmış bedel arttırma davası niteliğinde olduğu, bu nedenle davanın çözümünün adli yargının görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.           

            İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’ in Başkanlığında, Üyeler: Mahir Ersin GERMEÇ, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Bekir AKSOYLU, Mustafa BİRDEN, Ertuğrul TAKA ve Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR’ ün katılımlarıyla yapılan 16.4.2001 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’ nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: 

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu ve dava dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 

            ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

            Dava, kamulaştırılan taşınmazın bedelinin arttırılması isteminden ibarettir.

            Anayasa'nın 46. maddesinde, kamulaştırma bedelinin hesaplanma tarz ve usullerinin kanunla belirleneceğine işaret edilmiş; kamulaştırma bedelinin, nakden ve peşin olarak ödeneceği kuralına yer verilmiştir.

            2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddesinde belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak kamulaştırma bedelinin takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda; takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı ise adli yargıda dava açılacağına işaret edilmek suretiyle, görev konusu açık bir şekilde düzenlenmiştir.

            Olayda, idarece kamulaştırma kararı alındığı ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nda öngörülen yöntem izlenmek suretiyle işlemlerin tamamlandığı anlaşılmaktadır.

            Bedel takdiri de, esasen kamulaştırma işlemi gibi, kamu gücüne dayalı , re'sen ve tek yanlı olması nedeniyle idari işlem niteliğini taşımakta ise de; yasakoyucu, karma bir düzenlemeyi benimsemiş olup, bedele ilişkin davalarda adli yargıyı görevli kılmıştır.

            Şu halde, kamulaştırma işlemi sonucunda davacılar adına bankada bloke edilen bedele itiraz edildiğine göre, 2942 sayılı Yasa'nın 14. maddesinin görevli yargı yerine işaret eden açık düzenlemesi karşısında, kamulaştırma bedelinin Yasa'nın 11. maddesindeki esaslara uygunluğunun yargısal denetiminin adli yargı yerince yapılacağında kuşkuya yer bulunmamaktadır.

            Belirtilen durum karşısında, olayda kamulaştırma işleminin iptaline yönelik bir dava açılmayıp, yapılan kamulaştırmada gerek takdir edilen gerekse bankada bloke edilen bedele itiraz edilerek açılan kamulaştırma değerinin arttırılması davasının görüm ve çözümü, 2942 sayılı Yasa'nın 14. maddesine göre adli yargı yerinin görevine girmektedir. 

            Açıklanan nedenlerle, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

            SONUÇ         :Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.4.2000 gün ve E:2000/160, K:2000/126 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 16.4.2001 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.