T.C.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018 / 557

KARAR NO : 2018 / 655

KARAR TR : 22.10.2018

ÖZET :Bandırma 1 no'lu T tipi cezaevinde tutuklu davacının, Sincan L tipi cezaevine nakil talebinin reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün işleminin iptali ve 10.000 TL manevi tazminat istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

KARA R

Davacı : A. C. Ö.

Davalı : Adalet Bakanlığı

Vekili : Av. A. Ö.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde özetle; 15/08/2016 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma kapsamında tutuklanıp, Sincan 2 no'lu L tipi Ceza İnfaz Kurumuna yerleştirildiğini, 13/05/2017 tarihinde hiç bir gerekçe gösterilmeden Bandırma 1 no'lu T tipi cezaevine nakledildiğini, yeniden Sincan Ceza İnfaz Kurumuna gönderilmesi için 18/05/2017 tarihli dilekçe ile yaptığı başvurunun, yer doluluğu gerekçesiyle reddedildiğini, nakil şartları gerçekleşmediği halde ailesinin Kayseri'de eşinin Ankara' da ikamet ettiğini, soruşturma dosyası Ankara Ağır Ceza Mahkemesi yangı sınırı içinde olmasına rağmen 8 saat uzaklıktaki Bandırma'ya nakledilmesinin kendisini ve ailesini mağdur ettiğini belirterek Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 07/06/2017 tarih, 69067 sayılı işleminin iptali ve 10.000 TL manevi tazminat istemiyle 24/07/2017 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 3. İDARE MAHKEMESİ : 29/01/2018 gün, 2017/2129 esas, 2018/119 karar sayılı dosyada; "Dava, Bandırma 1 No'lu T tipi Ceza İnfaz Kurumu'nda tutuklu bulunan davacı tarafından, başka bir cezaevine nakil talebinin reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 07/06/2017 tarih, 69067 sayılı işleminin iptali ve 10.000 TL manevi tazminat istemiyle açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinin 3/a bendinde, dilekçelerin görev ve yetki yönünden inceleneceği belirtilmiş, 15. maddesinin l/a bendinde de, 14. maddenin 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin (1) numaralı bendinde: “a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmıştır.

4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu'nun 4. maddesinde; "İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:

1. Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlan ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak 2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tabi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. 3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alman disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, tüzük veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. 4. Ceza infaz kurumlan ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumlan ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek. 5. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak. Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır." hükümleri yer almaktadır.

Dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden, Bandırma 1 No'lu T tipi Ceza İnfaz Kurumu'nda tutuklu bulunan davacı tarafından, başka bir cezaevine nakil talebinin reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 07/06/2017 tarih, 69067 sayılı işleminin iptali ve 10.000 TL manevi tazminat istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinin incelenmesinden cezaevinde hükümlü olan davacının başka cezaevine nakline ilişkin işlemlerde yetkili yargı yerinin İnfaz Hâkimliği olduğu dolayısıyla ihtilafın adli yargı merciinde (İnfaz Hâkimliği’nde) görülüp çözülmesi gerektiği ve ihtilafın Mahkememizin görevinde olmadığı anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine" dair verdiği istinaf edilmeyen kararın 25/06/2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.

Davacı 06/06/2018 tarihli dilekçeyle ve aynı taleplerle bu kez Bandırma İnfaz Hâkimliğine müracaat etmiştir.

BANDIRMA İNFAZ HÂKİMLİĞİ : 29/06/2018 gün, E:2018/1015 K:2018/1219 sayılı dosyada;"...İnfaz Hâkimliği Kanunun 4.maddesinde infaz hâkimliğinin görevleri düzenlenmiştir.

2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alman disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, tüzük veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

4. Ceza infaz kurumlan ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumlan ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.

5. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak."

Kanun düzenlenmesinden anlaşılacağı üzere İnfaz Hâkimliği Ceza İnfaz Kurumlarının hükümlü ve tutuklular hakkındaki işlemlerinde yapılan şikâyet ve itirazları incelemekle görevli olduğu, dosyamızda işlemi yapan yerin Adalet Bakanlığı olduğu, Yargıtay 9.Ceza Dairesinin 19/06/2002 tarih ve 2002/1511 esas 2002/1518 karar sayılı ilamında, Adalet Bakanlığının izni ile gerçekleştirilen naklin idari bir işlem olup Yargısal Denetiminin de genel görevli idari yargı merciince yapılması gerektiği" görüşüyle başvurunun yargı yolu yönünden reddine karar vermiş, karar 03/07/2018 tarihi itibarıyla kesinleşmiştir.

Davacı oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının çözümü için infaz hâkimliğine verdiği 03/07/2018 tarihli dilekçeyle başvurmuş, dilekçe ve dava dosyaları Bandırma İnfaz Hâkimliğinin 27/07/2018 gün ve 2018/1015 esas sayılı üst yazısı ekinde Mahkememize gönderilmiş, başvuru 13/08/2018 tarihinde kayıt altına alınmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, Başkan Hicabi DURSUN, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Süleyman Hilmi AYDIN, Aydemir TUNÇ ve Nurdane TOPUZ'un katılımlarıyla yapılan 22.10.2018 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME :

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli ve idari yargı dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Engin SELİMOĞLU'nun, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Bandırma 1 No'lu T tipi Ceza İnfaz Kurumu'nda tutuklu bulunan davacının, Sincan L tipi cezaevine nakil talebinin reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 07/06/2017 tarih ve 69067 sayılı işleminin iptali ve 10.000 TL manevi tazminat istemiyle açılmıştır.

Konuya ilişkin mevzuat incelendiğinde;

5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun:

Hükümlülerin Nakilleri başlığı altındaki 9. Bölümünde yer alan "Nakiller" başlıklı 53. Maddesi; "Hükümlüler, kendi istekleri veya toplu sevk, disiplin, asayiş ve güvenlik, hastalık, eğitim, öğretim, suç ve yargılama yeri nedenleriyle başka bir kuruma nakledilebilirler"

4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununun:

İnfaz hâkimliklerinin görevleri başlıklı 4. Maddesi; "İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır :...2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak...

Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır."

Hükümlerini içermektedir.

Ayrıca, Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında; “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmü,

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2.maddesinde, “1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:

a) (İptal: Ana.Mah.nin 21/9/1995 tarih ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000 - 4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.

2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.

3. Cumhurbaşkanının doğrudan doğruya yaptığı işlemler idari yargı denetimi dışındadır.”

Hükümleri yer almıştır.

Yukarıda yer alan mevzuatın irdelenmesinden, 5275 sayılı Kanunun hükümlülerin nakline cevaz verdiği, buna karşın tutukluların nakli ile ilgili herhangi bir düzenleme getirmediği görülmektedir. Buna paralel olarak da 4675 sayılı Kanunda infaz hâkimliklerinin görevleri arasında hükümlülerin nakillerine ilişkin şikâyetlere bakmak yer almış, tutukluların nakilleri konusu kanun içeriğinde yer almamıştır. İdari Yargı dava dosyası içindeki savunma dilekçesinden tutuklu nakillerinin Bakanlık Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün 05/06/2015 tarih ve 2015-685 sayılı 167 no'lu genelgenin 22/6 maddesi uyarınca yapıldığı anlaşılmaktadır.

Buna göre; İnfaz Hâkimliklerinin tutuklu nakillerine ilişkin şikâyetleri karara bağlama yetkileri bulunmadığı gibi, bir an için yetkili oldukları kabul edilse de, davacı Bandırma Cezaevine nakledilmesi işlemini değil, yeniden Sincan Cezaevine nakline ilişkin talebinin reddi işleminin iptalini istemektedir. Yani ortada şikâyeti gerektirir bir nakil işlemi bulunmamaktadır.Ayrıca dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelerle idare tarafından mağdur edildiğini iddia ederek tazminat talep etmektedir.

Konuya ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte irdelendiğinde, hükümlülerin (olayımızda tutuklunun) yerleştirileceği ceza infaz kurumlarını belirleme görevinin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne ait bulunduğu; bu bağlamda farklı gerekçeli nakil taleplerinin de aynı birim tarafından değerlendirildiği; davalı idarenin bu görevini bir yargı faaliyeti olarak değil idari işlem veya eylem olarak yürüttüğü; Bakanlık işleminin iptali ve tazminat istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca idari yargı yerinin görev alanına girdiği açıktır.

Mahkememizin hükümlünün tazminat talebine ilişkin 29/01/2018 gün ve 2017/591 esas, 2018/3 karar sayılı ilamı da bu yöndedir.

S O N U Ç : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle,Ankara 3. İdare Mahkemesince verilen 29.01.2018 gün ve E:2017/2129 K:2018/119 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 22.10.2018 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye

Hicabi Şükrü Mehmet Birol

DURSUN BOZER AKSU SONER

Üye Üye Üye

Süleyman Hilmi Aydemir Nurdane

AYDIN TUNÇ TOPUZ