OLAY : Dağdöşü/Siirt 1/65.Mknz. P.Tb.Muh.Ds.Bl. Komutanlığı emrinde görevli P.Er sanık A.G.'in 27/6/1998 günü, birlikte bulunduğu diğer erlere, Türklerle kürtlerin ayrı devlet kurmaları ve dağlarda bulunan teröristleri öldürmemek gerektiği, kendisinin de beş milyar karşılığında dağa çıkıp terörist olabileceğini söylemek suretiyle Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmaya yönelik sözlü propaganda yapmak suçundan dolayı hakkında hazırlık soruşturmasını yürüten 2. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı Askeri Savcılığı 2/7/1998 gün ve 1764-24 sayıyla; sanığa yüklenen eylemin 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası'nın 8. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu, aynı Yasa'nın 9. maddesi uyarınca bu yasa kapsamına giren suçlarla ilgili davalara Devlet Güvenlik Mahkemelerinde bakılacağının açıklandığı gerekçesiyle soruşturmanın Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı'nca yapılması için görevsizliğine ve dosyanın görevli savcılığa gönderilmesine karar vermiştir.

DİYARBAKIR DEVLET GÜVENLİK MAHKEMESİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI: 17/7/1998 gün ve 599-582 sayıyla; olay bölümünde açıklanan ve sanığa yüklenen eylemi tekrarlayarak sanığın eylemine uyan 3713 sayılı Yasa'nın 8/1 maddesi uyarınca cezalandırılması istemi ile kamu davası açmıştır.

DİYARBAKIR (3) NOLU DEVLET GÜVENLİK MAHKEMESİ: 22/7/1998 gün ve 185-174 sayıyla; asker kişi olan sanığa yüklenen suçun, askeri mahalde işlendiğinin ileri sürüldüğü bu nedenle sanığı yargılama görevinin askeri mahkemelere ait olduğu gerekçesi ile Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 1997/6-5 sayılı kararı da emsal gösterilmek suretiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

2. TAKTİK HAVA KUVVET KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 4/11/1998 gün ve 848-556 sayıyla; 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası'nda düzenlenen bir suçun asker kişi tarafından askeri mahalde işlenmesi halinde dahi askeri mahkemelerin görevli olmadıkları, askeri mahkemelerin görevlerinin askeri suç kavramı ile sınırlı olduğu gerekçesiyle Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 1994/40 - 1995/8, 1996/49-49 ve 1998/43-41 sayılı kararlarını da emsal göstermek suretiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. Böylece, adli ve askeri yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, 2. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 18/2/1999 gün ve 1998/1764 sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Mustafa Bumin'in Başkanlığında, Üyeler: Teoman Üneri, Casim Yılmaz, Zeki Aslan, M. Münip Emre, A. Necmi Özler ve Necmettin Özkan'ın katılımlarıyla yapılan 16/4/1999 günlü toplantısında Raportör-Hakim G. Fatma Büyükeren'in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa Ekinci ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Yavuz Sezai Karaa'nın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasası'nın "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığını taşıyan 9. maddesinde; "Askeri Mahkemelerin görevleri asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara bakmak" olarak sayılmıştır.

Askeri suç ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Yasası'nda yazılı olan, diğer bir ifadeyle Askeri Ceza Yasası dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Yasası'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Yasası'na atıf suretiyle, askeri suç haline getirilen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın, "Vatan Aleyhindeki Cürümler" başlığını taşıyan 54. maddesinde; "Vatan aleyhine bir cürüm yapan askeri şahıslar hakkında Türk Ceza Yasası'nın 125'den 145. maddeye kadar olan hükümlerin uygulanacağı" belirtilmektedir.

2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa'nın "Görev" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Devlet güvenlik mahkemelerinin görevleri" başlıklı 9. maddesinin (a) bendinde; Devlet Güvenlik Mahkemeleri; "Türk Ceza Kanunu'nun 125 ila 139. maddelerinde; 146 ila 157. maddelerinde; 161, 168, 169, 171, 172, 174 üncü maddelerinde... yazılı suçlar"a bakmakla görevlidir denilmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında, bu suçları işleyenler ile bunların suçlarına iştirak edenlerin sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun Devlet Güvenlik Mahkemelerinde yargılanacakları belirtildikten sonra son fıkrasında da; "Ancak, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay'ın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler ile savaş ve sıkıyönetim hali dahil Askeri Mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler saklıdır" kuralına yer verilmiştir.

3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası'nın "Terör tanımı" başlığını taşıyan 1. maddesinde; "Terör, baskı, cebir ve şiddet, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden birisi ile Anayasa'da belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini, siyasi, hukuki, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetinin varlığını tehlikeye düşürmek, Devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini kamu düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından girişilecek her türlü eylemlerdir." denilmekte; "Terör Suçlusu" başlığını taşıyan 2/2. maddesinde de; Terör örgütüne mensup olmasa dahi örgüt adına suç işleyenlerin de terör suçlusu sayılacağı ve örgüt mensupları gibi cezalandırılacağı" belirtilmektedir.

Aynı Yasa'nın "Terör Suçları" başlığını taşıyan 3. maddesinde ise, "Türk Ceza Yasası'nın 125., 131., 146., 147., 148., 149., 156., 168., 171 ve 172. maddelerinde yazılı suçların "Terör Suçları" olduğuna işaret edilmektedir. Anılan Yasa'nın 27/10/1995 gün ve 4126 sayılı Yasa'yla değişik 8/1. maddesinde; "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğünü bozmayı hedef alan yazılı ve sözlü propaganda ile toplantı, gösteri ve yürüyüş yapılamaz. Yapanlar hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüzmilyon liradan üçyüzmilyon liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur." denilmekte; yine bu Yasa'nın "Görevli Mahkeme" başlığını taşıyan 9. maddesinde; Bu Yasa kapsamına giren suçlarla ilgili davalara Devlet Güvenlik Mahkemelerinde bakılacağı ve bu suçları işleyenler ile bunların suçlarına iştirak edenler hakkında, bu Yasa ve 2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa hükümlerinin uygulanacağı" öngörülmektedir.

Asker kişi olmakla birlikte, sanığa yüklenen suç münhasıran 3713 sayılı Yasa'da yer alan "devletin bölünmezliği aleyhine propaganda yapmak"tan ibarettir. 3713 sayılı Yasa'nın 8. maddesine uyan suç nedeniyle aynı Yasa'nın 9 ve 2845 sayılı Yasa'nın 9. maddeleri hükmü uyarınca davanın çözümü adli yargının görevine girmektedir.

Diyarbakır (3) Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi görevsizlik kararında, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin benzer karar olarak gösterilen kararında, dava konusu edilen suç, Türk Ceza Kanunu'nun 136 ve 168. maddelerine uyan suçlardır. Türk Ceza Kanunu'nun 136. maddesi, 1632 sayılı Yasa'nın "Milli Müdafaya Hiyanet" başlığını taşıyan 56. madde kapsamında gösterilmekte böylece atıf suretiyle askeri suç niteliğini kazanmış olmaktadır. Söz konusu kararda 2845 sayılı Yasa'nın göreve ilişkin 9. maddesinin son fıkrasında yer alan istisna hükmü uyarınca askeri suçla ilgili davanın, Askeri Mahkemede çözümlenmesi gerektiğine karar verilmiştir. Bu nedenle Diyarbakır (3) Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce benzer karar olarak gösterilen davanın konusu ile bu davanın konusu, suç tavsifleri ve dayandıkları yasa hükümlerinin benzer nitelikte olmadığı açıkça anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, bu nedenle Diyarbakır (3) Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Diyarbakır (3) Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 22/7/1998 gün ve 185-174 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına 16/4/1999 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.