Davalı      : PTT Genel Müdürlüğü, Kırşehir PTT Başmüdürlüğü               

                O L A Y  : Davacı dava dilekçesinde özetle; T.C. PTT Genel Müdürlüğü Kırşehir PTT Başmüdürlüğü ile aralarında, 01.12.2010 tarihinde başlamak ve 30.09.2013 tarihinde sona ermek üzere Kırşehir-Çiçekdağı arasında ve güzergah ve üzerinde PTT işyerleri açıldıkça bunlara ait posta maddeleri bulunan torba ve çuval veya paketleri karşılıklı olarak alıp vermek üzere "Posta Taşıma Hizmet Alımı" hususunda 04.11.2010 tarihinde sözleşme imzalandığını, şirketlerinden hizmet almak suretiyle kiralanan aracın Kontrolörce yapılan incelemesinde 07.06.2012 günü saat 15:00 ‘de Küçük Abdi Uşağı Köyünde posta mutemedi Veysel İLBEY'in sözleşme ve şartnamede belirtilenden başka araç kullandığı ve araçta bir yolcu ile yol kenarında beklediğinin tespiti üzerine konu hakkında tutanak tanzim edildiği, sonrasında şirketlerine ait 40 AZ 790 plakalı aracın “araç tescil belgesi” ile Karayolları Motorlu araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi kontrol edildiğinde aracın posta mutemedi Veysel İLBEY'in üzerine 24.12.2012 tarihinde tescil edilmiş ve 24.12.2011 tarihinde sigorta yaptırıldığı, posta mutemedi Veysel İLBEY'in münhasıran posta aracına yolcu alması ve bunun dışında tutanakla sabit olması dikkate alındığında posta işletmelerine ait sözleşme ve şartnamenin 23.4 maddesi gereğince mutemedin taşıma istihkakının %2 sini şirketlerinin PTT'nin izni olmadan Posta Taşınmasına tahsis ettiği ve sözleşmede kayıtlı olan 40 AZ 790 plakalı aracı başkasına sattıklarından bahisle posta taşıma hizmetlerine ait sözleşme ve şartnamenin 29.2 maddesi gereğince aylık ödenen istihkaklarından satış tarihi dikkate alınarak her bir gün için %1 ceza kesileceğinden bahisle tabloda belirtilen toplam 18.394,81 TL'nin tebliğ tarihini izleyen 15 takvim günü içerisinde PTT Başmüdürlüğüne yatırmalarının talep edildiğini belirterek, cezanın yürütmesinin durdurulması ve akabinde iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

                Ankara 14. İdare Mahkemesi; 15.10.2012 gün, E:2012/1486, K:2012/1304 sayı ile özetle, davalı idare ile davacı arasında yapılan Posta Taşıma Hizmetine Ait Sözleşme ve Şartnamenin, tarafların serbest iradesine dayalı ve ticari nitelikte, kamu hukuku çerçevesinde yapılmayan bir sözleşme olduğunu, bu durumda, uyuşmazlığın, bahse konu sözleşmede öngörülen yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle ceza uygulanmasına ilişkin işlemden kaynaklandığını belirterek, idari sözleşme ve idari işlemden kaynaklanmayan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerlerine ait olduğundan bahisle davanın görev yönünden reddine karar vermiş ve bu karar kesinleşmiştir.

Davacı, aynı istemle bu kez adli yargı yerinde dava açmıştır.

Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla); 15.11.2012 gün, E:2012/499, K:2012/439 sayı ile özetle, uyuşmazlığın idari sözleşme ve idari işlemden kaynaklandığını belirterek, bu uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğundan bahisle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar vermiş ve bu karar kesinleşmiştir.

Davacı, 13.12.2012 günlü dilekçesi ile görevli mahkemenin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Zehra Ayla PERKTAŞ’ın Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Metin ULUKANLIGİL’in katılımlarıyla yapılan 11.03.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, idari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, idari yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Kırşehir - Çiçekdağı posta hattının ihalesini üstlenen davacı şirkete Posta Taşıma Hizmetine Ait Sözleşme ve Şartnamenin 29.2 maddesi uyarınca 18.394,81-TL ceza uygulanmasına ilişkin davalı idarenin 08.08.2012 gün ve 2986 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

1953 tarih ve 6145 sayılı Kanun ile “Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi” kurulmuş; 1924 tarih ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun10.6.1994tarih ve 4000 sayılı Kanun’la değiştirilen 1. maddesi ile, posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetler Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü’nce (P.İ), telekomünikasyon hizmetleri ise Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından yürütülecek şekilde yeniden yapılandırılmış;27.1.2000tarih ve 4502 sayılı Kanun ile de “Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü” adını almış olup,22.2.2000tarih ve 23972 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ana Statü’nün “Hukuki Bünye” başlıklı 3. maddesinin 1 numaralı bendinde, bu Ana Statü ile teşkil olunan Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü’nün, tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu belirtilmiş ve aynı maddenin 2 numaralı bendinde de, 233 sayılı KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi bulunduğuna işaret edilmiştir. 

Buna göre, Posta ve Telgraf Teşkilatı, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu ise de, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Ana Statü ile, özerk bir tarzda ve ekonomik gereklere uygun olarak kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda yönetilmesi amacıyla, iktisadi faaliyetleri bakımından özel hukuk hükümlerine tabi kılındığı açıktır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde; idari yargının görev alanının, idari işlem ve eylemler ile genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklardan doğan davalara bakmakla sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır.

Buna göre, söz konusu sözleşmenin idari sözleşme kapsamında değerlendirilebilmesi için taraflardan birinin idare olması, konusunun doğrudan veya dolaylı olarak bir kamu hizmetine ilişkin bulunması ve anlaşmanın özel hukuk sözleşmelerinde rastlanmasına olanak bulunmayan olağanüstü hüküm ve şartları içermesi gerekir.

Bununla birlikte, davacı şirket ile davalı idare arasında 22.11.2010 günlü ‘’Posta Taşıma Hizmetine Ait Sözleşme ve Şartname’’ akdedilmiş olup, bu sözleşme ile, Kırşehir-Çiçekdağı arasında ve güzergah üzerinde PTT işyerleri açıldıkça bunlara ait posta maddeleri bulunan torba ve çuval veya paketleri karşılıklı olarak alıp vermek, PTT nin taşımakla yükümlü bulunduğu posta maddeleriyle PTT’ ce kendisine verilen değer konulmuş gönderileri taşımak, ilgili yerlere teslim etmek şartıyla, sefer tarifesinde belirtilen işyerleri arasındaki posta taşıma işinin 01.12.2010 tarihinden başlamak ve 30.09.2013 tarihinde (uzatma süresi hariç) bitmek üzere kesin olarak ihale edildiği belirtilmiş ve sözleşme yüklenici (davacı) ile PTT Genel Müdürlüğü adına PTT Merkezi Müdürü arasında imzalanmıştır.

Tarafların özgür iradeleri ile imzaladıkları söz konusu sözleşmenin maddeleri arasında yer alan uyuşmazlığa konu cezanın konusunu oluşturan 29.2. maddede ‘’Taşıt Değişikliği’’ başlığını taşımakta olup, söz konusu maddede, ‘’Yüklenici, PTT’nin iznini almadan posta taşımasına tesis ettiği ve sözleşmede kayıtlı olan taşıtlarını başkasına devredemez ve satamaz. Ancak, PTT’nin izniyle ihale şartlarını taşıması koşuluyla taşıtlarını değiştirebilir. Taşıt değişikliği yaptıktan sonra yeni taşıta ait bilgiler dosyasında muhafaza edilir. Bu değişiklik esnasında hiçbir koşulda hizmet durdurulmaz. Taşıtların, idarenin izni olmadan satıldığı tespit edilirse, satış tarihinden itibaren her bir gün için aylık istihkakının % 1’i ceza olarak kesilir.’’ hükmünü yer almakta olup, davalı idare de sözleşmenin bu maddesine göre davacı yüklenici şirkete ceza uygulamıştır.

Bu bağlamda, tüzel kişiliğe sahip olup, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten bir kamu kuruluşu olan PTT ile özel hukuk hükümlerine tabi olan davacı-yüklenici şirket arasında imzalan ‘’Posta Taşıma Hizmetine ait Sözleşme ve Şartname’’ ile taraflar arasında Borçlar Kanunu kapsamında bir ilişki kurulduğu, taraflar arasındaki sözleşme ve şartname hükümlerinin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün adli yargı yerinde olacağı kuşkusuzdur.

Bu duruma göre, görülmekte olan davanın “cezai şartın iptali” ne ilişkin olduğu, olayda taraflar arasında imzalanan sözleşmenin kamu hukuku ağırlıklı değil, tarafların serbest iradesi ile oluştuğu, idarece kamu gücüne dayalı resen ve tek yanlı olarak tesis edilmiş bir işlem söz konusu olmadığı gözetildiğinde, uyuşmazlığın çözüm yerinin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yeri olacağı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 15.11.2012 gün, E:2012/499, K:2012/439 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 11.03.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.